“PKK en Turkije moeten vingers van de trekker halen”

Nadat het oorspronkelijke staakt-het-vuren van de PKK op 1 juni was afgelopen, heeft de organisatie laten weten dat ze bereid is het te verlengen tot 15 juli. Van een volledige wapenstilstand is er ook nu nog geen sprake geweest. Ook de voorbije weken zijn er nog Turkse militairen en Koerdische rebellen omgekomen. Waarnemend PKK-leider Murat Karayilan heeft zijn strijders bevolen om niet aan te vallen, maar ze mogen zich nog wel “passief verdedigen”.
 
Het belangrijkste nieuws dat hij de wereld instuurde, was dat de PKK bereid is om de wapens neer te leggen in ruil voor een oplossing binnen de Turkse staat. Hiermee laat hij de roep naar onafhankelijkheid varen, die oorspronkelijk de grondslag van de PKK vormde.
Wel eist Karayilan dat hij of PKK-oprichter Abdullah Öcalan een plaats krijgt aan de onderhandelingstafel. De pro-Koerdische Democratische Samenlevingspartij (DTP) steunt die eis. De regering wil enkel onderhandelen over een oplossing van de Koerdische kwestie met de DTP, niet met de PKK, die in de meeste landen te boek staat als een terroristische organisatie. “Wie zegt dat hij een democratische oplossing wil, moet zijn vinger van de trekker halen”, aldus DTP-voorzitter Ahmet Türk.

Amnestie

Naast een zitje aan de onderhandelingstafel vraagt de DTP amnestie voor PKK-militanten. Opmerkelijk genoeg zegt de nationalistische oppositiepartij, de Republikeinse Volkspartij (CHP), dat ze dat een redelijke eis vindt op voorwaarde dat de rebellen hun wapens inleveren. CHP-voorzitter Deniz Baykal: “We zijn bereid ons traditioneel standpunt op te geven in ruil voor een vreedzame oplossing binnen de Turkse grenzen. Karayilan heeft aan verschillende kranten laten weten dat hij daar ook naar streeft. Er moeten geen geweren op tafel liggen, maar pennen, papieren en ideeën.”
Deze ommekeer van de CHP is volgens de Koerdische schrijver en intellectueel Ümit Firat te wijten aan de interne keuken van de partij. “De achterban van de partij steunde de strenge standpunten van de partij tegen de PKK niet”, stelt hij. “Daardoor zijn ze bij de laatste lokale verkiezingen veel stemmen misgelopen. Nu wil de partij haar houding dus meer afstemmen op die van de kiezers. Heel verrassend is het dus niet dat er bij de partij geluiden klinken die de achterban al langer liet horen.”
Cemil Cicek, de Turkse vice-premier, liet woensdagochtend aan tv-zender Haberturk weten dat de regering er niet aan denkt om algehele amnestie te verlenen. “Dat kan trauma’s veroorzaken in heel onze samenleving, vooral bij de familieleden van soldaten die in het conflict zijn omgekomen”, verklaarde hij.
Toch is in alle geledingen van de Turkse staat meer dan ooit een verzoenende toon te horen. Zelfs de stafchef van het leger, generaal Ilker Basbug zei in de krant Today’s Zaman dat militaire operaties alleen geen oplossing kunnen bieden. Economische en maatschappelijke maatregelen zijn ook volgens de legerleider essentieel.

Twijfels

In Turkije twijfelen veel experts nog steeds aan de oprechtheid van de PKK. Tijdens het staakt-het-vuren zijn er nog vijftien Turkse militairen gedood door mijnen. Na beide gevallen, eind april en eind mei, liet Karayilan weten dat hij de PKK-acties betreurde. Verder zei hij niet op de hoogte te zijn geweest van de hinderlagen, de beslissingen daarvoor waren genomen door lokale afdelingen.
“Als Karayilan oprecht is, en daar ben ik niet zeker van, dan tonen de acties aan dat hij zijn organisatie niet onder controle heeft”, schreef columnist Emre Uslu in de Turkse liberale en antimilitaristische krant Taraf.
In een interview met Today’s Zaman zei Sedat Laçiner van de politieke denktank Internationale Strategische Onderzoeksorganisatie (ISRO-USAK) dat geweld de bestaansreden van de PKK is geworden. Laçiner: “Ik verwacht meer PKK-aanslagen in de nabije toekomst, want dat is hoe de rebellengroep kan overleven, niet door een oplossing, maar door te blijven vechten.”