Schrijvers klagen gebrek aan persvrijheid aan

Naar schatting 400 schrijvers en journalisten werden het afgelopen decennium gedood, en vele anderen spenderen hun tijd achter tralies. Deze cijfers werden geciteerd op het 69ste internationale congres van PEN Internationaal. De zesdaagse conferentie van PEN Internationaal rondde haar seminaries vandaag (vrijdag) af met de oproep aan schrijvers wereldwijd om te bewijzen dat samenleven en werken over grenzen van land of cultuur heen mogelijk is, en een noodzaak voor het behouden van de beschaving.

Vargas Llosa, prijswinnend auteur uit Venezuela, en de Zuid-Afrikaanse schrijfster en Nobelprijswinnaar Nadine Gordimer zijn twee blikvangers onder de aanwezigen. Ze hebben geen goed oog in de evolutie van de persvrijheid. Nieuwe intoleranties, nieuw fanatisme en nieuwe absolute waarheden gestoeld op fundamentalisme en op etnische bewegingen creëren bronnen van geweld, en bronnen van onschuldige slachtoffers over heel de wereld, aldus Vargas Llosa. Schrijvers worden aangevallen op hun vrijheid van meningsuiting. Paradoxaal genoeg komen ze niet zelden tussen twee vuren te liggen, zoals Nadine Gordimer getuigde. Vanwege de overheid worden schrijvers niet zelden beschuldigd van verraad. Tegelijkertijd krijgen ze vanwege vrijheidsstrijders het verwijt te kritisch te zijn en te weinig geëngageerd.

PEN werd in 1921 in Londen opgericht. De beweging is de enige globale organisatie van schrijvers die oproept tot intellectuele samenwerking over landsgrenzen heen om wereldwijd meer tolerantie te ontwikkelen. Schrijvers hebben een belangrijke taak in het promoten van tolerantie en respect voor diversiteit, aldus Gordimer. Literatuur kan immers muren van vooroordelen naar beneden halen. Gordimer was een voorvechtster van het beëindigen van het apartheidsregime in Zuid-Afrika.

Andere aanwezigen lieten zich kritisch uit over de rol van de Amerikaanse regering in het muilkorven van subversieve stemmen. De Spaanse auteur Carlos Tornero zei met lede ogen te zien hoe onder het mom van de strijd tegen het terrorisme linguïstische minderheden het zwijgen wordt opgelegd door allerlei veiligheidsmaatregelen. De Britse schrijfster Joan Smith liet zich eveneens kritisch uit over het klimaat van censuur in nasleep van de 11 september aanslagen. Het terrorisme veroordelen betekent niet dat we akkoord gaan met alle maatregelen die genomen worden om het te bestrijden, stelde Smith.