Vredesakkoord in Oeganda levert heftige discussies op

Richard Dicker van Human Right Watch stelt verontrust vast dat “de overeenkomst niet uitsluit dat veroordeelden onbestraft zullen blijven. De zware criminele feiten gepleegd in het noorden van Oeganda vragen om aangepaste straffen, in dit geval een gevangenisstraf.”  Volgens Luc Huyse, professor-emeritus in de sociologie van de Katholieke Universiteit Leuven, is slaat HRW daarmee de bal mis en wordt de organisatie in Oeganda gewoon weggelachen.

 

“Westers juridisch fundamentalisme”

HRW zit op één lijn met het Internationaal Strafhof in Den Haag. In 2005 vaardigde het Internationaal Strafhof al arrestatiebevelen uit voor de rebellenleiders wegens misdaden tegen de mensheid en oorlogsmisdaden. Ook de overheidstroepen worden ondertussen verantwoordelijk geacht voor schending van de mensenrechten.
“Het vredesakkoord voorziet formele rechtbanken met een regime van alternatieve straffen en sancties”, stelt HRW in een persbericht. Maar volgens het Internationale Strafhof en HRW voldoen deze rechtszaken niet aan de internationale standaarden, geven ze het signaal dat misdaden tegen de mensheid straffeloos blijven en tasten ze zo de duurzaamheid van de vrede aan.
Dr. Chris Dolan van Refugee Law Project staat versteld van deze verklaringen en verwijt HRW een eenzijdige oplossing te promoten. De erkenning dat leden van de overheidstroepen ook vervolgd moeten worden is één ding, vindt Dolan. Maar als HRW er niet bij vertelt hoe en waar de vervolging zal gebeuren, creëren ze verwarring over het precieze doel van de vervolging. Dat, terwijl de vervolgingsstrategie voor de rebellen wel duidelijk wordt uitgewerkt. Om duurzame vrede te bekomen, moeten de mensenrechten van àlle slachtoffers benadrukt worden en dat vereist een ruime visie op ‘het daderschap’ en op de manier om daders te behandelen, aldus Dolan in The Daily Monitor (7/06/’07).  
Volgens Luc Huyse wordt HRW weggelachen in Oeganda. “Er is zelfs sprake van westers juridisch fundamentalisme”, vertelt Huyse. Hij acht het dan ook weinig waarschijnlijk dat HRW en het Internationale Strafhof hun slag zullen thuishalen. Zelf vindt hij HRW “te legalistisch” en bovendien neemt de organisatie de tijdsfactor niet in aanmerking. “Belangrijk is om rekening te houden met de huidige toestand in de regio. Het conflict loopt nog en dat is één van de redenen waarom het fout is om vandaag een strafproces te eisen”, aldus Huyse. “Deze Westers visie op gerechtigheid houdt geen rekening met de samenlevingen waar die gerechtigheid wordt toegepast. Daarnaast negeert deze visie de meest dringende noden van de plaatselijke bevolking.”
“Bewarende maatregelen”
“In Oeganda zitten anderhalf miljoen mensen al 15 tot 20 jaar vast in kampen waar ze in onmenselijke omstandigheden verblijven. Zij willen in de eerste plaats vrede zodat ze kunnen terugkeren naar hun dorpen”, zegt Huyse. Later rijst misschien de vraag naar bestraffing en daarom pleit  Luc Huyse voor “bewarende maatregelen”. Zodat documenten niet vernietigd worden en bestraffing, onder één of andere vorm op één of ander moment, mogelijk wordt.
“De mensen in de kampen willen leven, wat kan het hen schelen wat het Internationaal Strafhof in Den Haag beslist.”

Bronnen:

HRW Press

Daily Monitor