Water explosief politiek thema in Peru

Actievoerders uit de wijken Lomo de Corvina, Puente de Piedra en Huaycán hebben een Frente de los Sin Agua (Front van de Mensen zonder Water) gevormd. Al bijna een maand organiseren ze betogingen om hun eisen kracht bij te zetten. Hun boodschap is eenvoudig: de betogers dragen bordjes met daarop Wij willen water, nu!.

Veel huizen in Puente de Piedra hebben stroom, telefoon en soms zelfs kabeltelevisie, maar over stromend water beschikt niemand. De bewoners van de wijk moeten een beroep doen op waterverkopers die met tankwagens door de wijken rijden of water in grote flessen aanbieden. In Lomo de Corvina, een nieuwe wijk met illegaal gebouwde hutten, is water niet de enige nutsvoorziening die ontbreekt. De meeste onderkomens hebben ook geen stroom.

Rosaura Dávila, een 38-jarige alleenstaande moeder van drie kinderen, koopt om de twee dagen een fles van 100 liter water om te kunnen koken en wassen. Elke fles kost haar vier soles (ongeveer 1 euro), ruim tien keer meer dat wat de rijkere inwoners van Lima betalen voor het water dat bij hun gewoon uit de kraan komt.

Het duurste water is ook van de slechtste kwaliteit. De meeste tankwagens zijn in het bezit van privé-ondernemingen, en het water dat ze vervoeren wordt niet gecontroleerd. Het is vaak besmet met gevaarlijke parasieten. Geen wonder dat de kindersterfte in de armenwijken dubbel zo hoog is als in de rest van de stad, zegt Irma Morales, een kinderarts.

De eis van het Frente de los sin Agua om de drinkwaterdistributie te privatiseren, is niet uit de lucht gegrepen. In een aantal andere Peruaanse steden staat die ingreep voor de deur. Maar de maatregel is zwaar omstreden. Vakbonden en de verenigingen van verbruikers in stadsdelen waar wel stromend water is, vrezen banenverlies en hogere tarieven.

Het sterkste argument voor de privatisering is dat de overheid geen geld heeft om iedereen snel aan te sluiten. Ongeveer een vijfde van de huizen in de Peruaanse steden heeft nog geen stromend water of riolering. De regering schat dat er een investering van 3,28 miljard euro nodig is om daar verandering in te brengen. Maar Peru heeft nog veel andere brandende sociale noden. Volgens minister van Economie Pedro Pablo Kuczynski kunnen alleen private investeerders soelaas brengen.

Maar sommige parlementsleden van de linkerzijde en uit het centrum zijn het niet eens met die redenering. Ze krijgen steun van experts als Edgar Quintanilla van het Peruaans Instituut voor Economie. Die zegt dat ervaringen met de privatisering van drinkwatermaatschappijen in Groot-Brittannië, Zuid-Afrika, Argentinië en Bolivia helemaal niet zo positief zijn. In Argentinië en Bolivia kwam het tot felle protesten.

De privatisering van de drinkwaterdistributie kan een centraal onderwerp worden bij de presidentsverkiezingen van volgend jaar. Twee kandidaten, de neoliberale Kuczynski en de populist Luis Guerrero, zeggen dat ze hun campagne willen ophangen aan het thema. Kuczynski is voor privatisering, Guerrero staat mee aan de wieg van een Nationale Commissie voor de Verdediging van het Water en het Leven die op 3 juni gelijktijdig in verscheidene steden wil betogen tegen privatiseringsprojecten.

Daarbij dreigt Guerrero wel arme mensen tegen zich in het harnas te jagen. In de stad Tumbes hielden met lege emmers en flessen bewapende inwoners van 10 krottenwijken op 23 een mars van de dorstlijders. Zij hopen dat hun problemen opgelost raken met de toekenning van concessies voor drinkwaterdistributie en riolering in hun stad op 11 juli. Onder de geïnteresseerden bevinden zich een Chileense en een Colombiaanse onderneming en vier Peruaanse bedrijven die samenwerken met transnationale ondernemingen.

Dit jaar volgen er ook nog privatiseringen in Piura en Huancayo. In die laatste stad dreigen heel wat mensen op de been te komen tegen de maatregel. Volgend jaar gaat de privatiseringsgolf verder in nog drie kleine steden. (PD/MM)