Wie betaalt de klimaatrekening?

Bangladesh kreeg dit jaar een bijzonder zware rekening gepresenteerd. Enorme overstromingen maakten er meer dan duizend slachtoffers. De Bengalese regering schat de schade aan huizen, fabrieken, wegen en andere infrastructuur op meer dan 7 miljard dollar. De Wereldbank houdt het op 2,2 miljard dollar.

Zware overstromingen en een stijgende zeespiegel zijn twee mogelijke effecten van de opwarming van de aarde. Laaggelegen landen als Bangladesh en Nederland gaan moeilijke tijden tegemoet. Nederland heeft de middelen om zich tegen hogere waterstanden te wapenen, het straatarme Bangladesh kan dat niet op eigen kracht. En waarschijnlijk hebben de meeste ontwikkelingslanden hulp nodig om zich in te dekken tegen de klimaatverandering. Meer stormen, droogte, verzengde hitte en een uitbreiding van tropische ziekten zijn andere mogelijke gevolgen waarvoor klimaatwetenschappers waarschuwen.

De kosten van klimaatgrillen kunnen hoog oplopen. Volgens de herverzekeringsgigant Munich Re kwamen natuurrampen de verzekeringswereld dit jaar op meer dan 35 miljard dollar te staan, het dubbele van 2003. Als het ook de onverzekerde schade meetelt, komt het VN-Milieuprogramma (UNEP) zelfs aan een factuur van 90 miljard dollar.

Maar de wereld reageert traag. Met het protocol van Kyoto is er een internationaal akkoord over het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen - de oorzaak van de opwarming van de aarde. Maar belangrijke vervuilers als de VS en Australië doen niet mee, terwijl ook alle ontwikkelingslanden - waaronder belangrijke toekomstige vervuilers als China en India - respijt hebben gekregen. Bovendien gaat de wetenschap ervan uit dat er een veel grotere reductie van de uitstoot van broeikasgassen nodig is - van 50 tot 80 procent.

Arme landen, die zelf nauwelijks verantwoordelijk zijn voor de opwarming van de aarde, zien dus enorme kosten op zich afkomen. Ze vinden dat ze recht hebben op hulp van de industrielanden, die het klimaatprobleem veroorzaakt hebben. Ze hebben het in dat verband over de ‘milieuschuld’ van de rijke landen. De ontwikkelingslanden proberen de conferentie in Buenos Aires toe te spitsen op die kwestie. Er gaan stemmen op om een verdrag op te stellen dat vastlegt hoe groot de schade is die ontwikkelingslanden kunnen verwachten, en welke verplichtingen daaruit kunnen afgeleid worden voor de rijke landen. Industrielanden zouden de arme landen kunnen helpen met de overdracht van technologie - bijvoorbeeld systemen die waarschuwen voor rampen, maar ook gewassen die beter bestand zijn tegen droogte - en door mee te betalen aan infrastructuurwerken als dammenbouw. Maar bij de industrielanden is er daarvoor weinig animo.

Bangladesh ontving 237 miljoen dollar van de Aziatische Ontwikkelingsbank om de gevolgen van de overstromingen te boven te komen. Een aalmoes, vindt de regering. De Bengalese delegatie op de klimaatconferentie benadrukt dat Bangladesh een groot deel van zijn energiebehoefte dekt met aardgas - een relatief propere brandstof - en per inwoner de laagste uitstoot aan broeikasgassen ter wereld boekt. Maar het laaggelegen land is extreem kwetsbaar voor de gevolgen van de opwarming van de aarde. Bangladesh dreigt verder te betalen voor wat andere landen fout doen. (PD)