"Zambia kan de beste grondwet van Afrika hebben"

Clotilda Mwale was een van de mensen die in 2007 het Zambiaanse parlement bezetten omdat de Nationale Grondwettelijke Conferentie (NCC) volgens hen niet de belangen van alle Zambianen behartigde. Kerkgroepen, bepaalde oppositiepartijen en genderactivisten werden toen buiten spel gezet. Met de algemene verkiezingen in 2011 is ze vastberaden om dat niet meer te laten gebeuren.

“Ik was ervan overtuigd dat de regerende partij, de Movement for Multiparty Democracy (MMD), de oppositie het zwijgen zou opleggen en een betekenisvol debat in hun NCC onmogelijk maken”, verklaart Mwale. De NCC werd dan maar voortgezet zonder deelname van verschillende organisaties uit het middenveld.

In de aanloop naar de verkiezingen dit jaar vormen verscheidene van deze groepen opnieuw front, ditmaal onder de noemer ‘Het Zambia dat we willen’.

Vrouwen Voor Verandering

De campagne wordt getrokken door Vrouwen Voor Verandering (WFC). Ze willen een charter opstellen waarin ze meer maatregelen eisen van de kandidaat-politici op het vlak van armoede en werkloosheid als die zouden verkozen worden, legt directeur Emily Sikazwe uit. De Zambiaanse politieke partijen moeten ook het aantal vrouwelijke kandidaten optrekken voor de gemeentelijke, parlementaire en presidentiële verkiezingen dit jaar.

WFC heeft meer dan 450 verenigingen en leden opgeleid en gemobiliseerd om het verkiezingsproces te monitoren in vier provincies. Hun partners zullen elders in het land een oogje in het zeil houden.

Alliantie voor Democratie en Ontwikkeling

Kritische stemmen zien in de campagne een herhaling van het militante standpunt tegen de grondwettelijke debatten in het kader van de NCC in 2007. “Als ngo’s de zittingen van de conferentie niet hadden geboycot, kon de regerende partij geen misbruik maken van het Zambiaanse volk. De clausules die de MMD zelf zo graag in de grondwet wil, zouden eruit gehaald zijn”, hekelt Charles Milupi, leider van de oppositiepartij Alliantie voor Democratie en Ontwikkeling.

De door MMD gedomineerde conferentie rondde haar werk af in augustus 2010 en tot verrassing van het middenveld hield de nieuwe grondwet ook rekening met bepaalde eisen van vrouwen en andere benadeelde groepen. Zo zou de regering een Commissie voor Gendergelijkheid oprichten.

Freelance-journaliste Sylvia Musonda merkt op dat de wijzigingen in de nieuwe grondwet een impact zullen hebben op het leven in Zambia en op de wetgeving, als ze niet worden afgezwakt door het parlement tijdens de debatten. “De parlementsleden moeten alles behouden wat uit de conferentie naar voren kwam. Dan zal Zambia de beste grondwet van het continent hebben”, besluit ze.