Zimbabwe wil buitenlandse ngo's buiten

Zowel internationale mensenrechtenorganisaties als de Zimbabwaanse Nationale Vereniging van niet-gouvernementele organisaties (NANGO) steigeren over de nieuwe wet. Volgens de NANGO, die meer dan 1000 organisaties vertegenwoordigt, kan de wet leiden tot de sluiting van de meeste ngo’s in het land - in het totaal zo’n 3000 organisaties. De NANGO vreest ook voor het lot van kerken en organen die toezien op verkiezingen. Amnesty International en Human Rights Watch spreken van een rechtstreekse aanval op het recht tot vereniging en vrijemeningsuiting.

Zimbabwe heeft lange tijd een levendige ngo-sector gekend. Maar Mugabe, die sinds de onafhankelijkheid in 1980 aan de macht is, begint zich steeds meer bedreigd te voelen door de groeiende oppositie tegen zijn bewind. Hij treedt hard op tegen critici, waaronder onafhankelijke media en buitenlandse media, oppositiepartijen en nu ook ngo’s.

Het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken riep president Robert Mugabe vrijdag op de wet niet te ondertekenen. Het vreest dat het wetsvoorstel, samen met een nieuwe verkiezingswet die het parlement op dezelfde dag goedkeurde, de kansen op eerlijke verkiezingen in maart ondermijnt.

Als de wet er komt, moeten alle ngo’s zich in de toekomst registeren bij een door de regering aangestelde raad. Geen enkele buitenlandse ngo zal geregistreerd worden als haar enige of voornaamste doel te maken heeft met beleidskwesties, staat in de wettekst. Binnenlandse ngo’s die rond die thema’s werken, mogen geen buitenlandse financiering krijgen. Volgens Human Rights Watch vallen onder beleidsthema’s niet alleen mensenrechten, maar ook corruptie en zelfs bepaalde vormen van ontwikkelingsprojecten.

Amnesty International denkt dat de wet selectief zal worden toegepast, net als eerdere repressieve wetten van de voorbije vier jaar. Model voor de ngo-raad staat waarschijnlijk de in 2002 opgerichte mediacommissie, die onafhankelijke media het leven zuur heeft gemaakt en in sommige gevallen heeft opgedoekt.

Amnesty bevestigt dat het wegvallen van buitenlandse financieringsmogelijkheden het einde zou betekenen van veel essentiële mensenrechtenprogramma’s. In Zimbabwe is er daarvoor weinig geld te vinden. De organisatie vreest voor het lot van tienduizenden mensen die hulp van ngo’s krijgen. Volgens Amnesty zijn er in Zimbabwe gereputeerde ngo’s aan het werk die medische en psychologische bijstand verlenen aan slachtoffers van mensenrechtenschendingen. De meeste van die mensen kunnen nergens anders terecht. (ADR/PD)