Houston, We Have A Solution!
“‘Het goud van Haïti: een tweesnijdend zwaard voor de boeren’
© Bron: Youtube (SIPRI)
© Bron: Youtube (SIPRI)
Haïti is rijk aan goud. Het land beschikt ook over drie goudmijnen, schrijft Céline Jacmail van Broederlijk Delen. Zo’n 26,8 ton goud is er volgens schattingen te vinden. Maar zowel artisanale als industriële winning van goud lijken veel weg te hebben van een vergiftigd geschenk.
In Haïti leeft zo’n 60% van de bevolking onder de armoedegrens. Voor veel arme gezinnen lijkt de zoektocht naar goud hun dagelijks leven te verbeteren. De ambachtelijke mijnbouw is een extra inkomstenbron die boeren kan helpen moeilijke periodes door te komen.
Maar zo ontstaat er ook een afhankelijkheid. Als er op een dag geen goud wordt gevonden gaat het gezin zonder eten naar bed, in de hoop dat morgen beter zal zijn. Toch blijft het goed verleidelijk. Vooral jongeren voelen zich aangetrokken door de beloften van rijkdom die de mijnbouw biedt. Voor oudere eigenaren van landbouwgrond biedt het een kans om zich om te vormen tot concessiehouders van mijnen. Maar zo wordt er natuurlijk geen voedsel geproduceerd. Dit leidt onvermijdelijk tot een vicieuze cirkel, met minder voedselzekerheid en het ontstaan van conflicten in de gemeenschap over schulden, diefstal of het uiteenvallen van gezinnen.
Terwijl ambachtelijke goudwinning de regio niet kan ontwikkelen, brengt de ontwikkeling van industriële mijnen andere gevaren met zich mee voor de Haïtianen.
In de afgelopen drie decennia hebben vier internationale mijnbouwbedrijven, met hulp van lokale dekmantelbedrijven, prospectie uitgevoerd met het oog op grootschalige goudwinning in het noordelijke bergmassief van Haïti.
Broederlijk Delen is actief in Mont Organisé in het noordoosten van het land. Samen met zijn Haïtiaanse partners GAFE, SKDK en SJM waarschuwt het de bevolking voor de negatieve gevolgen van goudwinning voor het milieu. Deze hebben vooral te maken met de industriële exploitatie van delfstoffen:
Verontreiniging van water, bodem en lucht
Ontbossing, erosie en verlies van bodemvruchtbaarheid
Afname van de biodiversiteit
En ook over landroof, het verlies van voedselsoevereiniteit en het risico van ontheemding van bevolkingsgroepen. Sinds het begin van de prospectie zijn er trouwens al gevallen van diefstal en onteigening van grond gemeld. Landbouwgrond wordt steeds waardevoller en men wil die uit handen nemen van de boeren, die met gemakkelijke banen en inkomsten worden gelokt.
Maar meestal is het goud niet voor de boeren! Het is de strijd tussen de zwakke en de sterke. Bovendien is het wettelijk kader in Haïti eerder gunstig voor grote mijnbouwbedrijven. De mijnbouwwetgeving, die dateert uit de jaren tachtig, lijkt de plundering van de grondstoffen bijna te legitimeren.
Maar als het goud niet aan de boeren toebehoort, dan is de grond dat wel! En omdat ze zich bewust zijn van de rijkdom die deze grond voor de toekomst van hun kinderen vertegenwoordigt, zijn de Haïtiaanse boeren vastbesloten om deze te beschermen.
Vaak komen bedrijven de delfstoffen exploiteren en vertrekken ze weer, zonder rekening te houden met de schade die ze achterlaten.
Deze strijd belooft moeilijk te worden, vooral omdat de Dominicaanse buur al een exploratieconcessie van 20.000 hectare heeft toegekend aan het Canadese bedrijf Unigold in de buurt van de grensstad Dajabon. Het bedrijf verwacht een exploitatievergunning voor 75 jaar te krijgen. Dit vormt een grote bedreiging voor de watervoorraden stroomafwaarts op Haïtiaans grondgebied, aangezien er gemiddeld 500.000 liter water nodig is om een kilo goud te winnen, nog afgezien van de verontreiniging met cyanide dat zeer schadelijk is voor de waterfauna en -flora.
Het ministerie van Mijnbouw en Energie van Haïti is echter niet officieel op de hoogte van dit initiatief. Dat is absurd, aangezien drie van de vijf grootste mijnbouwprojecten van de Dominicaanse Republiek in het grensgebied liggen. En na goedkeuring door de Dominicaanse regering zal de exploitatie van Unigold in Dajabón de op één na grootste mijn van het land worden.
De fabrieken van dit bedrijf, dat financiering krijgt van de Wereldbank, zullen ‘een afvalmeer achterlaten waarvan de gevolgen generaties lang voelbaar zullen zijn’, vreest Pater Francisco Escolastico, de directeur van de organisatie Centre Montalvo, die Haïtiaanse migranten aan de Dominicaanse kant van de grens begeleidt.
Net als ambachtelijke exploitatie kan industriële mijnbouw een land niet ontwikkelen, zeker niet in een zo kwetsbare context als die van Haïti. Vaak komen bedrijven de delfstoffen exploiteren en vertrekken ze weer, zonder rekening te houden met de schade die ze achterlaten. Ze bevorderen een klimaat van corruptie in de hele keten, zodat de wetten in hun voordeel zijn, en soms financieren ze zelfs bepaalde gewapende groeperingen.
Broederlijk Delen en onze partners blijven waakzaam en proberen op hun niveau de boeren op de hoogte te houden van de dreiging die op de loer ligt.
Deze blog werd geschreven door Céline Jacmain, landenvertegenwoordiger Haïti bij Broederlijk Delen
‘Houston, we have a solution’ is een blogreeks over activisme en het redden van de wereld. In deze bijdragen laat Broederlijk Delen systeemveranderaars aan het woord, stuk voor stuk inspirerende mensen die op hun manier het systeem mee willen kantelen en zo werk maken van de 25%-revolutie.
De blogs vormen een smaakmaker voor het Wereldkamp, een cocreatie van Broederlijk Delen in samenwerking met MO*, Oikos, De Transformisten, JNM en RESET.Vlaanderen, Hart boven Hard en Catapa.
Het Wereldkamp is een laboratorium, een zomerschool en een festival in één. Maak op het kamp kennis met artiesten, filmmakers, ondernemers, denkers, vertellers, activisten, juristen, academici, boomklimmers, doe-het-zelvers en vooral met je medestanders in de strijd voor systeemverandering.
Ga mee van 2 tot 6 juli en keer terug als een volleerd hacker van het systeem.
Lees ook:
Niets missen?
Abonneer je op (één van) onze nieuwsbrieven.
