Colombiaanse koeien op dieet voor minder winden

Daarnaast experimenteren onderzoekers met een grassoort die de vorming van lachgas tegengaat, een ander sterk broeikasgas in de landbouw. De landbouw draagt in totaal naar schatting 13 procent bij aan het broeikaseffect.

Moerasrolklaver

Het effect van moerasrolklaver (lotus uliginosus), een vlinderbloem, is de afgelopen dertien jaar onderzocht door Edgar Cárdenas, hoogleraar aan de faculteit diergeneeskunde van de Nationale Universiteit van Colombia, in samenwerking met universiteiten in het buitenland. Uruguay, Argentinië en Paraguay hebben enorme genenbanken van deze plantensoort, die goed gedijt in de hooglanden van de Andes.

“De plant heeft amper mest nodig om te groeien”, aldus professor Cárdenas. “Dat scheelt al heel veel milieuvervuiling.” In de maag van herkauwers vermindert het vervolgens heel sterk de hoeveelheid stikstof, een bron van stikstofoxide, en vermindert het de hoeveelheid methaangas. De eiwitten in de plant worden niet afgebroken, maar juist gebruikt voor de melk, waardoor er per dag vijf liter meer melk wordt gegeven.

Een moeilijkheid is dat het zes tot negen maanden kost om dit type weiland te laten ontstaan, drie keer zo lang als normaal. “De kortetermijnblik van de meeste grootgrondbezitters zorgt ervoor dat ze niet voor duurzaamheid kiezen, maar voor snelle winst. Ze willen alles nu — maar daardoor zien ze niet dat ze op de langere termijn besparen omdat ze minder mest nodig hebben.” Zelfs de aanplant en het onderhoud van de moerasrolklaver is vele malen goedkoper dan het traditionale raaigras, volgens Cárdenas.

Lachgas

Een ander enorm probleem in de landbouw is het proces van nitificatie. Dat is een natuurlijk proces in landbouwgrond waarbij stikstof uit kunstmest wordt omgezet in stikstofoxide, ook bekend als lachgas, dat driehonderd keer zo sterk is als koolstofdioxide.

Het tropische gras brachiaria humidicola gaat dit proces tegen. Dat weten de onderzoekers van het gerenommeerde Internationaal Centrum voor Tropische Landbouw (CIAT) in Colombia al dertig jaar, maar pas recentelijk hebben ze samen met Japanse onderzoekers ontdekt hoe het werkt. De wortel van de brachiaria blijkt een chemisch bestanddeel te hebben dat voorkomt dat stikstof wordt omgezet. Deze stof wordt geactiveerd in ammoniumrijke grond.

Voor een continent dat 80 miljoen hectare weidegrond heeft waar verschillende brachiariasoorten groeien, biedt dat perspectieven. “Brachiaria humidicola kan de hoeksteen worden van duurzame landbouwsystemen die een minimale ecologische impact hebben”, aldus CIAT-onderzoeker Idupulapati Rao. Het kan bovendien goed functioneren als veevoer, blijkt uit ervaringen in Zuidoost-Azië.

Volgens een veedeskundige, die niet met naam genoemd wil worden, zitten er ook nadelen aan. Het gras kan agressief koloniseren, bovendien eet het vee het alleen als er niets anders is. De Colombiaanse organisatie van veeboeren FEDEGAN is ook niet enthousiast. Het percentage zaden van de brachiaria humidicola dat tijdens een experiment ontsproot, was veel te klein.

Hoopgevend is in elk geval dat een klimaatvriendelijk dieet voor vee de uitstoot van broeikasgassen aanzienlijk kan verminderen. Alleen staan de gebruiksmethodes nog niet helemaal op punt.