Egypte stuurt corrupte vakbondstop de laan uit

De Egyptische premier Essam Sharaf hief de raad van bestuur van de Egyptische Federatie van Vakbonden op. Hij deed dat op grond van een vonnis die de samenstelling van de raad ongeldig verklaard had omdat ze het resultaat is van oneerlijke verkiezingen. Volgens activisten zat de raad vol met aanhangers van Moebaraks partij, die hun positie gebruikten om de 3,5 miljoen leden van de Federatie te controleren.

Verlengstuk van het regime

“Sinds haar oprichting in 1957 was de Federatie een verlengstuk van het regime, dat het beleid van de regering uitvoerde in plaats van de belangen van de arbeiders te verdedigen”, zegt Tamer Fathy, woordvoerder van het Centrum voor Vakbond en Arbeidersdiensten, een lokale organisatie.

Onder Moebarak vereiste de strenge arbeidswetgeving dat alle vakbonden deel moesten uitmaken van de Federatie. Meestal waren betogingen verboden als ze niet de goedkeuring hadden van de leiders van het syndicaat. Volgens Fathy schurkte de Federatie tegen het regime aan door te verhinderen dat arbeiders staakten of actie ondernamen tegen de staat of het economisch beleid. Ze mobiliseerde ook grote groepen arbeiders voor regeringsgezinde bijeenkomsten en bracht hen tijdens verkiezingen naar stemlokalen om te stemmen voor de regerende partij.

Volgens bronnen in het kabinet was het bevel van de minister een bekrachtiging van een vonnis dat in 2006 de raad van bestuur van de Federatie ongeldig had verklaard omdat haar leiders een jaar eerder hun eigen verkiezing hadden gemanipuleerd. De vorige regering had het vonnis genegeerd.

Samenzwering

De zaak lijkt in een stroomversnelling terechtgekomen nadat er bewijs was opgedoken dat leiders van de Federatie arbeiders betaald en georganiseerd hebben om vreedzame betogers aan te vallen tijdens de achttiendaagse volksopstand die het bewind van Moebarak op de knieën kreeg. Er werd gevreesd dat de leden van de Federatie opnieuw zouden ingezet worden voor fraude en bedrog bij de volgende parlements- en presidentsverkiezingen.

De raad van bestuur spreekt van een samenzwering om de rechten van de Egyptische arbeiders te ondermijnen. Het vonnis uit 2006 was gericht tegen de comités van de 24 syndicaten die samen de Federatie vormen en niet tegen de raad zelf, klinkt het. De leden van de raad kondigen gerechtelijke stappen aan om hun positie te herstellen. “Dit was een illegale actie”, zegt een van hen anoniem.

“De macht van de Federatie was al jaren tanende”, zegt Mohamed Trabelsi, specialist bij de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO). Een reeks wilde stakingen eind 2006 had de Egyptische arbeiders wakker geschud, het gezag van de Federatie uitgedaagd en jongerenbewegingen geïnspireerd die later een beslissende rol zouden spelen in het protest tegen Moebarak.

Hervormen

De door de staat gecontroleerde arbeidersbeweging kreeg ook steeds meer concurrentie van onafhankelijke vakbonden. Sinds 2009 hebben tientallen arbeiders en beroepsverenigingen zich in onafhankelijk bonden georganiseerd. Veel van deze verenigingen zitten onder de paraplu van de Egyptische Federatie van Onafhankelijke Vakbonden. Ze telt meer dan een half miljoen leden, waaronder werknemers van de post, ziekenhuispersoneel en vissers.

Ahmed El-Borai, minister van Arbeid en fervent voorstander van onafhankelijke vakbonden, sneed al de financiële steun aan de Federatie af. Hij maakte een eind aan de verplichte bijdrages aan de vakbond, omdat hij vindt dat het lidmaatschap vrijwillig moet zijn. De Federatie lag dus al op apegapen sinds Moebarak het land uitvluchtte. Volgens Fathy was de beslissing om de raad van bestuur te ontbinden “de laatste nagel in de doodskist”.

El-Borai verzekert dat de organisatie niet wordt opgedoekt. Hij wil de Federatie hervormen en gaf een mandaat om Egyptische arbeiders te steunen met een nieuw verkozen leiding. Die beslissing houdt steek, vindt Fathy. De Federatie van onafhankelijke vakbonden heeft ongelooflijk veel vooruitgang geboekt, maar een vakbondfederatie uit het niets opbouwen, is een monumentaal werk. “Met de Federatie heb je een structuur die al bestaat”, besluit Fathy.