"Afghaanse vrouwen gaan door de hel maar blijven hoopvol"

Geweld tegen vrouwen wordt internationaal erkend als een bedreiging voor de democratie, een last voor nationale economieën en een ernstige schending van de mensenrechten.

Volgens recente gegevens van Human Rights Watch is de situatie voor vrouwen in Afghanistan allesbehalve rooskleurig: 87 procent wordt geconfronteerd met fysiek en psychisch geweld, of gedwongen tot een huwelijk.

Sharmista Dasbarwa, projectmanager van het VN-Ontwikkelingsprogramma voor gendergelijkheid (UNDP), gevestigd in het Afghaanse ministerie van Vrouwenzaken in Kaboel, eert deze vrouwen voor hun “stille moed. Ze gaan vaak jarenlang door een hel maar hopen nog steeds op een beter en vreedzamer Afghanistan. “

Dasbarwa zegt dat gendergelijkheid in dit door oorlog verscheurde land een harde strijd vergt, maar essentieel is om tot duurzame vrede te komen.

IPS: Het versterken van vrouwen is uiterst belangrijk tijdens de overgang van Afghanistan omdat het noodzakelijk is voor de stabiliteit. Hoe kunnen vrouwen daarin een rol spelen?

Sharmista Dasbarwa: “Afghanistan heeft ongeveer 27 procent vrouwen in het parlement maar de diepe vooroordelen tegenover vrouwen blijven overeind. Afghaanse vrouwen willen zoals alle vrouwen in de wereld dat ze kansen krijgen, toegang tot onderwijs en opleidingen, en politiek en economisch medezeggenschap. Toch is het erg moeilijk om dit te bereiken.

“Anderzijds is de veerkracht van Afghaanse vrouwen door de band erg groot en beschikken ze vaak over een sterk karakter. De oprichting van het ministerie voor Vrouwenzaken in 2002 was een belangrijk moment. Hier wordt werk geleverd om juridisch de zaken te veranderen en vrouwen meer te integreren in het veld. Vrouwen zijn heel enthousiast over de rol die ze spelen in de overgangsfase. De oprichting van de Hoge Raad voor de Vrede en bepaalde structurele veranderingen binnen de regering, zijn een goede zaak.”

Hoe kunt u ervoor zorgen dat compromissen die tijdens het lopende vredesproces gesloten worden, niet leiden naar het terugdraaien van de rechten van vrouwen?

“Er is geen officieel vredesakkoord in Afghanistan zoals dat bijvoorbeeld het geval was in Soedan. Momenteel is de situatie nog erg onstabiel.

“Niettegenstaande er veel politieke vertegenwoordiging is van vrouwen, weet niemand wat hun juiste rol in de overgang of het vredesproces kan zijn. Afghaanse vrouwen vertonen wel een vastberadenheid om ervoor te zorgen dat, als er compromissen worden gesloten, die niet in hun nadeel zullen zijn. Ze willen de winsten die ze de afgelopen twintig jaar hebben gemaakt niet zomaar afstaan en weer aftreden tot de tweederangsburgers die ze ooit waren.

“Ik heb al in verschillende landen gewerkt maar de vastberadenheid en de veerkracht die ik bij deze vrouwen zie, zag ik nergens anders in de wereld.”

Hoe kan het gendergelijkheidsproject voorkomen dat er geweld wordt gepleegd op vrouwen in Afghanistan?

“Dat doen we op drie manieren. In de eerste plaats bieden we ondersteuning aan de juridische afdeling van het ministerie van Vrouwenzaken. We kijken erop toe dat wetgeving die impact heeft op het leven van vrouwen wordt beoordeeld door de juridische dienst en doorgevoerd wordt.

“Ten tweede willen we gezondheids- en informatiecentra oprichten op plaatsen waar vrouwen moeilijk toegang hebben tot het formele rechtssysteem. De bedoeling is om onder andere meer plattelandsvrouwen te bereiken en hen gratis juridisch advies en bescherming te kunnen bieden.

“Ten derde werken we samen met de media en stakeholders om rondetafelgesprekken op televisie en debatten te organiseren. Het bewustzijn over vrouwenrechten en de toegang tot rechtsbescherming zijn de thema’s die worden besproken.”

Vandaag (zondag) vieren we de internationale dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen. Welke lessen kunnen andere landen leren van de vrouwen in Afghanistan?

“De mate van geweld waar Afghaanse vrouwen mee te maken krijgen, zag ik nergens ter wereld. Ik ben afkomstig uit India en heb in Afrika gewerkt maar de hulpeloosheid en het gebrek aan stem van deze vrouwen is erger.

“Maar ondanks hun zwakke positie zijn Afghaanse vrouwen erg vastberaden. De les die vrouwen wereldwijd kunnen leren van onze programma’s is dat de kleine steun en de stimulans die we hen bieden de aanzet is geweest om de kwaliteit van hun leven te veranderen.”