Geweld is een relatief begrip

Maar, gewelddadig is een relatief begrip. Dat leert Frei Betto ons in een artikel dat hij enkele dagen geleden publiceerde:

De blanke terrorist met de blauwe ogen

Vooroordelen, evenals de leugens, worden geboren door gebrek aan informatie (onwetendheid) en de overvloed aan herhalingen. Als de ouders van een blanke jongen voortdurend in negatieve bewoordingen over zwarten of inheemse bevolking, over joden en homosexuelen spreken, zal het voor dit kind, eenmaal volwassen, moeilijk zijn om zich van dit vooroordeel te bevrijden.

De “usa-amerikaanse” media hebben in het Westen het sofisme ingespoten dat elke moslim een terrorist in spe is. Wat paus Benedictus 16 er toe aanzette de blunder te begaan door te zeggen, in Duitsland, dat de Islam van oorsprong gewelddadig is en tijdens zijn eerste bezoek aan de Verenigde Staten een bezoek bracht aan een synagoge zonder de zorgvuldigheid te hebben ook een moskee te bezoeken.

In elke luchthaven van de ontwikkelde landen wordt een passagier met islamitsche kleding of wiens fysionomisch profiel doet denken aan een arabier met zekerheid apart genomen en nauwgezet gefouilleerd. Daar schuilt het gevaar…zegt ons vooroordeel dat ons werd ingepompt.

Het terrorisme echter is geen uitvinding van Islamitische fundamentalisten. De Arabieren waren al slachtoffer van het christelijke terrorisme tijdens de aanvallen van de Kruistochten. Ook de 70 miljoen inheemse vermoorden van Latijns-Amerika in de 16de eeuw, als gevolg van de kolonisatie door Spanje.

De grootste terroristische aanslag van de geschiedenis is niet die gebeurde tegen de twin towers in New York tien jaar geleden en die 3000 doden met zich mee bracht. De grootste terroristische aanslag werd gepleegd door de V.S.: de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki in augustus van 1945. Er vielen toen 242.437 burgerdoden, zonder de latere doden door het effect van de contaminatie mee te tellen.

Het stichtelijke Noorwegen -zo stichtelijk dat het elk jaar de Nobelprijs voor de Vrede uitgeeft- is plotseling het scenario van twee terroristische aanslagen die tientallen doden en gewonden veroorzaakten. Het vredige van dit Scandinavisch land is slechts schijn. Noorse troepen opereren immers ook in Afghanistan en hebben de V.S. gesteund tijdens de oorlog in Irak.

Vanaf het moment dat het nieuws de ronde deed, werden de moslims verdacht. De dubbele aanslag –tegen het kantoor van de eerste minister en op het eiland Utoya- leek een antwoord te zijn op de moord op bin Laden en op de spotprenten van Mohammed die in de scandinavische pers verschenen. Het vooroordeel werkt en is coherent aan de westerse logica.

De waarheid, eenmaal bekend, ontblootte alle vooroordelen. De dader van de verschrikkelijke misdaad is de jonge Noor Anders Behring Breivik, 32 jaar, blank, roodharig, met blauwe ogen, aanhanger van fisiocultuur en eigenaar van een boerderij met bioproducten. Iemand die nooit het wantrouwen zou wekken bij de douane van de V.S. “hij is een van de onzen” zou de politie zeggen, gewend om degenen te verdenken die een niet zo blank vel hebben en geen blauwe of groene ogen.

Democratie is de verscheidenheid van meningen. Maar wat weet het Westen over het begrip terrorisme die een Vietnamees, een Irakees of een Afghaan in zijn hoofd heeft? Of wat een Libiër denkt die bedreigd wordt door een bom die de NAVO op de burgerbevolking van zijn land gooit –zoals de nuntius in Tripoli aanklaagde- , getroffen te worden?

Anders Behring Breivik is een typische Scandinaviër. Hij ziet er een beetje uit als een prins. Heeft de ziel van een Viking. Dat is wat de media en de opvoeders zich moeten afvragen: Wat proberen we in het hoofd van de mensen te proppen? Ambities of waarden? Vooroordelen of principes? Egocentrisme of ethiek?

De mens is de ziel die we op de rug torsen. Amy Winehouse was amper 27 jaar, wereldsucces als componist en zanger en een onberekenbaar fortuin. Niets daarvan maakte van haar een gelukkige vrouw. Wat ze niet vond in zichzelf ging ze zoeken in drugs en drank. Ze stierf te vroeg, alleen en verlaten in haar huis.

Wat kunnen we van een maatschappij verwachten waar van elke 10 films, 8 tot geweld aanzetten; een vader omhelst zijn zoon in het publiek en beiden worden als homo aangevallen; de chauffeur van een Porsche botst tegen 150 kilometer per uur tegen een jonge advokate, die overlijdt, waarna de de chauffeur vrij mag blijven rondlopen; een politicus is verontwaardigd omdat een schurk zijn dochter overviel, terwijl hij zelf zijn zakken vult met geld van de gemeeschap en dan ook nog verontwaardigd is als hij ontslagen wordt?

Zolang het verschil ook een verschil van mening produceert zullen we in de voorgeschiedenis van het echte menselijke civiliseringsproces vertoeven.

Vertaling -met toestemming van de auteur- uit het Spaans door Willibrord Denaux

Frei Betto is de schrijver van “Conversación sobre la fe y la ciencia”, samen et Marcelo Gleiser en Waldemar Falcão, en veel meer boeken. www.freibetto.org, twitter:@freibetto.

© 2011 – Frei Betto — De reproductie van dit artikel zonder toestemming is verboden voor alle electronische of geschreven media. We nodigen u uit u in te schrijven voor alle artikelen van Frei Betto, op die manier krijgt u ze direct in uw e-mail. Contact – MHPAL – Agência Literária (mhpal@terra.com.br)