Gevangenschap in Israel

In april bezochten we Addameer, Vereniging voor Hulp aan Gevangenen en Verdediging van de Mensenrechten. Deze Palestijnse ngo van juristen komt op voor de rechten van de politieke gevangenen. We ontmoetten een gedreven advocaat die veel respect afdwong. Haar verhaal was kalm en redelijk. Zonder pretentie. Zonder hoogtes en laagtes. Inhoudelijk zeer goed gestoffeerd. Maar die inhoud was schokkend.

Een krom rechtssysteem.

Ze vertelde over gewelddadige arrestaties, pijnlijke transfers, agressieve ondervraging, lange detentie zonde proces, verbod een advocaat te raadplegen, psychologische druk, ……

Palestijnen uit de bezette gebieden vallen onder de militaire rechtbank. Zij zijn schuldig tot het tegendeel bewezen is. Ze worden opgesloten in Israël en de familie krijgt quasi geen mogelijkheid hen te bezoeken. Ze komen vaak in oude vochtige gebouwen terecht, met kleine overbevolkte cellen, soms zelfs zonder ramen. De invloed op de gezondheid is erbarmelijk : slechte geneeskundige hulp, douchen zonder zeep, geen verse kleren, slecht eten… Een positief element ? Boeken zijn toegelaten. Israëlische boeken. De gevangenen mogen Hebreeuws leren.
Sinds 1990 is folteren verboden, daarom schakelde men bij de ondervragingen over op psychologische terreur. Mensen worden dagenlang vastgebonden, in fel licht en bij luide muziek. Er zijn in Israël +/- 10.000 politieke gevangenen, waaronder 400 jonger dan 18 jaar. De jongeren worden even hard aangepakt als de volwassenen.

Eén concreet verhaal ging over een man die een jaar lang vast zat, zonder enig proces. Pas toen kwam de beschuldiging : hij “zou” iets verkeerd gezegd hebben op een receptie. Had hij dat echt gezegd ? Was het meer dan een cynische opmerking ? Had hij behalve die uitspraak ooit iets verkeerd gedaan ? Dat was allemaal niet bewezen, toch bleef hij opgesloten. Zulke “administratieve opsluiting” is een heel courant systeem. Ze duurt 6 maand, maar die termijn is uitbreidbaar.

Het hele gezin lijdt mee.

Vele families hebben een gezinslid in de gevangenis. Ook voor hen is dit een harde situatie. Zij weten vaak niet waar de gevangenen zich bevinden en krijgen zelden bezoekrecht. Ze worden zelf vernederd en bedreigd. Terwijl de man vastzit, moeten de vrouwen hun gezin helemaal alleen beredderen.
In het vluchtelingenkamp Geheisa maakten we een huldiging mee voor de familieleden van gevangenen. Toen we ernaar vroegen, zei onze plaatselijke gids dat hij ook al gevangen zat. Natuurlijk. Een actieve Palestijn wordt gemakkelijk “administratief” opgepakt. Hij deed toen mee aan een hongerstaking voor recht op zeep en dekens. De staking duurde 22 dagen. Daarna leefde hij twee weken op lichte soep in zijn kleine koude cel. Hij voelt nog steeds pijn in zijn rug en nek. Andere gevangenen stierven toen zij het voedsel via een sonde in de keel kregen.

Krijgsgevangenen ?

In de onderhandelingen vragen de Palestijnen steeds vrijlating van gevangenen. Israël antwoordt meestal dat “misdadigers” geen onderhandelingselement zijn. Sinds ik Adddameer bezocht, kan ik wel begrip opbrengen voor die Palestijnse eisen. Hun gevangenen werden in een militair conflict opgesloten door de bezetter. Ze kregen geen rechtvaardig proces. Men kan ze beschouwen als krijgsgevangenen. Welk is het verschil met die ene Israëlische soldaat die in handen van Hamas viel ?