“Als het WSF er niet was, zou men het moeten uitvinden”

Traoré is schrijver en voormalig minister van Cultuur van Mali. Hij was een van de bezielers van het Wereld Sociaal Forum 2007, dat voor het eerst in Afrika plaatsvond, in Nairobi. Het huidige conflict in Kenia zegt veel over “het verband tussen oorlog en de destructieve natuur van het neoliberalisme”, zegt Traoré in een interview met IPS-correspondent Almahady Cissé in Bamako.
IPS: Als er volgend jaar opnieuw een internationaal forum wordt georganiseerd, is het WSF bijna tien jaar oud. Wat heeft het in die tijd verwezenlijkt en waar heeft het gefaald ?
ADT: Het WSF blijft een geprivilegieerde gebeurtenis met een ongeziene mobilisatie van burgerorganisaties over de hele planeet. Als het niet bestond, zou men het moeten uitvinden: als middel van verzet tegen een gewelddadig economisch systeem dat vaak onverschillig staat tegen de economische, politieke, sociale en culturele rechten van de mensen.
Het WSF is meer dan ooit nodig omdat de democratie aan betekenis heeft ingeboet, als je haar bekijkt als macht door het volk en voor het volk. De multinationals bepalen de belangen van de rijke landen, die op hun beurt allerlei voorwaarden stellen om het beleid te sturen in de afhankelijke en met schulden belanden landen van het Zuiden. Lokale democratieën zijn een formaliteit geworden, zonder reële band met macro-economische belangen en geopolitieke interesses.
In die context heeft het WSF vragen opgeworpen en de mensen en politici een geweten geschopt. Op die manier is bijvoorbeeld rond de Economische Partnerschapsakkoorden (tussen de EU en 77 voormalige Europese kolonies, nvdr) een alliantie tot stand gekomen tussen burgerorganisaties en sommige leiders, met name de Senegalese president Abdoulaye Wade.
Afrikaanse politici moeten toegeven dat ze een stuk van hun manoeuvreerruimte danken aan het de kritiek van burgerorganisaties op de globalisering, als je kijkt naar het probleem van de schuldenlast en de subsidies die rijke landen geven aan hun landbouwers. Met andere woorden, het WSF is helemaal niet mislukt. We nemen alleen een pauze om te kijken welke weg we hebben afgelegd en om onze basis te verstevigen.

Denkt u dat het Forum een geschikte gelegenheid blijft om te discuteren over de problemen van de globalisering ?

Ik zie geen enkel ander proces of evenement of kritisch debat buiten het WSF dat dezelfde impact heeft.
Wat kan het Forum doen aan nieuwe uitdagingen, en wat zijn voor Afrika de belangrijkste thema’s ?
We blijven waakzaam: tot nu is nog geen enkele uitdaging voor de mensheid aan onze aandacht ontsnapt. Het thema van de klimaatverandering stond van in het begin op onze agenda. Met onze debatten over alternatieven in de landbouw, over drinkwater, energie en genetisch gewijzigde organismen anticipeerden we op de kritiek op de impact van de globalisering op de ecosystemen.
Hetzelfde geldt voor de conflicten die nu overal in de wereld hun schaduw werpen. We hielden er rekening mee dat we op eindeloze oorlogen afstevenen als we geen oplossing vinden voor de kwalen die de mensheid teisteren. Veel conflicten hebben te maken met de controle van multinationals over ruwe grondstoffen, dat is een van de grote onderwerpen voor sociale bewegingen in Afrika.
Vindt u dat het WSF in de toekomst moet terugkeren naar Afrika ?
Gezien de kwetsbaarheid van ons continent zou nog een WSF er zeker niet teveel aan zijn.
Op welke manier kunnen Afrikaanse ngo’s beter vertegenwoordigd zijn op de volgende edities van het WSF buiten Afrika? Zijn er methoden om geld bijeen te halen die nog niet zijn uitgeprobeerd ?
Het Afrikaans Sociaal Forum is momenteel op zoek naar nieuwe inkomsten om de organisaties meer autonomie te geven. We denken aan netwerken en processen die uit de beweging zelf komen, eerlijke handel bijvoorbeeld, de mobilisering van intellectuelen en artiesten en nog andere innovatieve pistes waaraan we aan het werken zijn.
Denkt u dat het WSF een rol heeft te spelen in situaties zoals die in Kenia, waar het resultaat van de presidentsverkiezingen wordt betwist ?
De toestand in Kenia laat volgens mij het ware gelaat zien van het discours over hoe ontwikkeling in Afrika eruit zou moeten zien. Je kan niet anders dan verbaasd zijn over de explosie van geweld in een land dat internationaal is geprezen als een politiek en economisch model. De dominante media, die de etnische dimensie van het conflict benadrukken, slaan de bal bewust mis. Terwijl de leiders door de internationale gemeenschap met lof worden overladen, verpauperen de Kenianen. Dat bewijst dat daar waar het dominante model triomfeert, de mensen zwoegen als slaven.
Zoals ik het zie, is geen enkel Afrikaans land veilig voor zo’n explosie van geweld. Toch niet zolang landen zich schouderklopjes geven voor vooruitgang waarvan alleen de rijke landen en hun lokale partners beter van worden. Wie echt iets wil doen aan die situatie, moet het hebben over de schadelijke impact van de markteconomie.
Wat kan he WSF praktisch ondernemen ?
Binnen het WSF is er nog heel wat werk om de relatie bloot te leggen tussen oorlog en de destructieve natuur van het neoliberalisme. Als we die doelstelling hadden bereikt, was Kenia het bloedvergieten dat we net hebben meegemaakt misschien bespaard gebleven.