Antiregeringsbetogingen in Malawi

Malawische oppositiegroepen hielden op woensdag 20 juni in de vier grootste steden van Malawi protestacties tegen president Bingu wa Mutharika. Deze plannen kwamen er na een oproep van verschillende mensenrechtenorganisaties aan de Malawische bevolking. Het land stevent volgens hen af op een economische en democratische crisis. Een gerechtelijk verbod op de betogingen werd door de demonstranten genegeerd maar het kwam al gauw tot een confrontatie tussen de betogers en aanhangers van president Bingu wa Mutharika.

Zwaaien met machetes

Ooggetuigen vertelden aan Reuters hoe één dag voor de geplande betogingen plots tientallen blauwe pick-up trucks in de straten van Blantyre verschenen. De Maravi Post beschrijft hoe de jongeren al zwaaiend met machetes leuzen schreeuwden als ‘Zij die tegen de regering zijn, zullen niet slapen. Wij zullen met hen afrekenen.’ Het gaat vermoedelijk leden van de jeugdafdeling van de Democratische Progressieve Partij (DPP) van Mutharika. Diezelfde jongemannen sloegen een straatverkoper in elkaar nadat hij zijn ontevredenheid over de regering had geuit. Deze berichten worden door de Malawische regering ontkend. ‘Geweld is geen handelsmerk van de DPP’, aldus een woordvoerder.

Het verbod op de betogingen was de spreekwoordelijke druppel. Een rechter van het Malawische Hooggerechtshof sprak dit verbod uit op vraag van een inwoner van Lilongwe. Hij vreesde dat er bij confrontaties tussen de Bezorgde Burgers (de verzamelnaam van proregeringsbetogers) en de antiregeringsbetoging doden zouden vallen. ‘De proregeringsgroep kan met gemak de andere groep betogers verslaan’, vertelt de man aan de Maravi Post.

#Malawi

De ochtend na het verbod braken de eerste rellen uit. Boze betogers kwamen ondanks het verbod massaal op straat en staken volgens Face of Malawi twee politiebureaus in brand. Demonstranten plunderden de kantoren van de DPP-partij in de noordelijke stad Mzuzu en het kantoor van de minister van Informatie ging in vlammen op.

Jongeren schreeuwen al zwaaiend met machetes leuzen als ‘Zij die tegen de regering zijn, zullen niet slapen. Wij zullen met hen afrekenen.’

Het centrum van de hoofdstad Lilongwe is volledig verlaten en alle winkels sloten hun deuren. De politie wierp wegblokkeringen op en zetten traangas in om de demonstranten uit het stadscentrum te weren. Kerkleider Billy Mayaya en een aantal journalisten werden volgens verschillende Malawische bronnen gearresteerd. De BBC spreekt over minstens acht doden. Het geliefde radiostation Zodiak Broadcasting mag niet langer live verslag uitbrengen, maar die taak werd ook hier door sociale media zoals Twitter (#redarmy, #Malawi en #20July) en Youtube overgenomen.

Bankroet

De protesten zijn het resultaat van een wijdverspreide ontevredenheid bij de Malawische bevolking. Terwijl Malawi twee jaar geleden nog geroemd werd als tweede snelst groeiende economie ter wereld, staat het land nu amper nog op de zeventiende plaats. Wie wil tanken moet ellenlange rijen trotseren, ambtenaren wachten al maanden op hun loon en economische experts zeggen dat het land de eerste tekenen van een bankroet vertoont.

Malawi werd net als vele andere landen hard getroffen door de wereldwijde economische crisis. Daar bovenop kwam de mislukte tabaksoogst, een van Malawi’s belangrijkste exportproducten, die tot mogelijk zeventig procent minder opleverde dan het jaar voordien. De betogers verwijten president Bingu wa Mutharika en zijn DPP een economische wanbeleid

Nochtans is de president relatief populair bij het merendeel van de bevolking. Na zijn aantreden in 2004 hervormde hij de agrarische sector waardoor Malawi de voorbije negen jaar geen hongersnood meer kende. Maar hoger opgeleiden vrezen dat de voormalige heldhaftige verzetsleider steeds meer een autocratische koers gaat varen. ‘De media worden aan banden gelegd, en wie hem binnen zijn partij durft tegenspreken, wordt aan de deur gezet’, aldus de Zimbabwaanse filmmaker en journalist Farai Sevenzo in zijn column voor de BBC.

Ook op donderdag vonden in verschillende steden protestbetogingen plaats. President Bingu wa Mutharika stuurde daarop het leger naar Mzuzu, Blantyre en Lilongwe. Hij beloofde verder ‘alle denkbare middelen’ in te zetten om de betogingen een halt toe te roepen.