Aralmeer komt weer tot leven

Het Aralmeer, eens het op drie na grootste meer ter wereld, is sinds 1960 driekwart van zijn oppervlakte kwijtgeraakt en 90 procent van zijn volume. In de jaren zestig werden grote hoeveelheden water gebruikt voor de irrigatie van de katoenvelden. Daardoor kromp het Aralmeer en stuikte de hele visindustrie er in elkaar.
Omdat het waterpeil zo gezakt is, viel het meer in 1987 uiteen in een noordelijk en zuidelijk deel. In het poging het noordelijke deel te redden werd in 2006 een dertien kilometer lange stuwdam, de Kok-Aral-dam, opgetrokken. Sneller dan verwacht is het waterpeil in het noordelijke Aralmeer gestegen van 30 meter naar 38 meter.
“Het water is nu veel dichter bij de haven van Aralsk in het noordelijke Aralmeer”, zegt Elena Karaban van de Wereldbank aan de nieuwssite Radio Free Europa. “Vroeger bedroeg de afstand 100 kilometer, nu is dat nog 15 tot 20 kilometer. Het water komt dus terug.” Begin deze week keurde de Wereldbank een nieuwe lening van 94 miljoen euro goed die de kustlijn tot tegen de haven van Aralsk moet terugbrengen.
Toch blijft er weinig reden tot optimisme. Het zuidelijke deel van het Aralmeer, dat veel groter is, blijft opdrogen. De rivieren die uitmonden in het zuidelijke deel van het Aralmeer, worden door Oezbekistan, Turkmenistan en Kazachstan gebruikt voor irrigatie.
Duurzaam waterbeheer en regionale samenwerking zijn cruciaal om het meer te redden, maar van samenwerking tussen de Centraal-Aziatische staten is amper sprake. Binnen tien jaar zou het oostelijke, ondiepe deel van het Aralmeer, dat nog 4 à 5 meter diep is, volledig uitgedroogd zijn.