“Biobrandstoffen zijn excuus om agro-industrie te subsidiëren”

“Brandstof maken uit voedsel is een stom idee”, zegt Robert Steenblik, onderzoeksdirecteur bij het Internationaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling in Genève, “Eigenlijk is het gewoon een nieuwe manier om de grote agro-industrie in Europa en de VS geld toe te stoppen. Bovendien leidt het de aandacht af van het echte probleem, namelijk de reductie van de uitstoot van schadelijke broeikasgassen.”
In twee vernietigende rapporten, één over Europa en één over de VS, hebben Steenblik en zijn medewerkers de ware kost berekend van de investeringen in biobrandstoffen. Ze schatten dat de rijke industrielanden van de OESO in 2007 tussen 13 en 15 miljard dollar subsidies aan biobrandstoffen zullen uitgeven. Als de “groene” brandstoffen zoals gepland ooit 25 of 30 procent van de energiebehoefte voor transport moeten leveren, is per jaar meer dan 100 miljard dollar subsidie nodig.
Dat bedrag valt niet te rechtvaardigen met de bijdrage die de biobrandstoffen leveren tot de strijd tegen de klimaatverandering. Om met behulp van bio-ethanol het equivalent van één ton koolstofdioxide uit te sparen is volgens Steenblik tussen 2.100 en 4.400 euro subsidiegeld nodig. Je kan hetzelfde resultaat veel goedkoper bereiken door op de Europese koolstofmarkten voor 25 euro een ton CO2 uit te sparen met investeringen in een project om bomen te planten of zonnepanelen te installeren.
De koolstofbalans van biobrandstoffen uit raapzaad of mais zou nog wel eens rampzaliger kunnen zijn dan tot nu toe werd aangenomen. Nobelprijswinnaar Paul Crutzen en zijn collega van de Universiteit van Edinburgh, Paul Smith, publiceerden in september een studie waaruit blijkt dat de beide biodiesels respectievelijk 70 en 50 procent meer broeikasgassen veroorzaken dan fossiele brandstoffen.
De gewassen zouden tijdens hun groei dubbel zoveel distikstofoxide (N2O) uitstoten als tot nu toe werd gedacht. De uitstoot van distikstofoxide, beter bekend als lachgas, draagt bij tot het broeikaseffect en houdt verband met het gebruik van stikstofhoudende meststoffen. “Wat we eigenlijk willen zeggen is dat biobrandstoffen waarschijnlijk niets doen voor het klimaat en de problemen alleen maar erger maken”, zei Smith in de media.
Daarbij komt dat de biobrandstoffen volgens berekeningen van het Internationale Food Policy Institute de prijzen voor voedingsmiddelen tegen 2020 met 20 tot 40 procent zullen doen stijgen. De grootschalige teelten zijn bovendien bijzonder waterintensief. In de Verenigde Staten zorgt het met meststoffen vervuilde afvalwater van de grootschalige maisvelden voor met algen overwoekerde dode zones in de Golf van Mexico en Chesapeake Bay.
Ondanks die bezwaren wil de Amerikaanse president George W. Bush tegen 2017 1,32 miljard hectoliter biobrandstoffen produceren, vijf keer meer dan nu. “De subsidies voor ethanol zijn meer een manier om zich te verzekeren van de steun van de landbouwlobby dan een maatregel voor het milieu”, vindt Walter Hook, directeur van een milieuorganisatie die zich bezighoudt met duurzaam transport in New York.
Het rekeningrijden dat in Londen van toepassing is of het netwerk van tienduizenden goedkope huurfietsen dat Parijs uit de grond heeft gestampt zijn volgens Hook veel eenvoudigere en goedkopere programma’s om iets te doen voor het klimaat. In Parijs wordt het fietsennetwerk volledig onderhouden door de publiciteitsfirma JC Decaux, in ruil voor exclusieve toegang tot de reclamepanelen van de lichtstad. De firma betaalt Parijs daarbovenop nog eens 1 miljoen euro per jaar en alle opbrengsten uit de fietsenverhuur. “Elke stad zou zoiets moeten overwegen”, vindt Hook.