Charles Michel in gespannen Palestijnse Gebieden

Maandag 3 maart landde Charles Michel, minister van Ontwikkelingssamenwerking in de Belgische interimregering, in de Israëlische luchthaven Ben Gourion voor een kort bezoek aan de Palestijnse Gebieden. Bedoeling van de trip is  om de accenten vast te leggen van de Belgische hulp aan de Palestijnse Autoriteit voor de komende vier jaar. Michel heeft op dinsdag een onderhoud in Ramallah met Samir Abdullah, minister van Planning en later ook de eerste minister Salam Fayyad. Of een ontmoeting met president Mahmoud Abbas doorgaat, is, gezien de huidige ontwikkelingen in Gaza, nog niet zeker. 
Met de directe bilaterale hulp wil België inzetten op vijf sectoren: gezondheid, onderwijs, herstel en ontwikkeling van de landbouwsector, institutionele ondersteuning, energie en natuurlijke rijkdommen. In een gezamenlijke mededeling met de Palestijnse Autoriteit liet Charles Michel weten dat de twee prioritaire sectoren voor de komende vier jaar onderwijs en lokaal bestuur zullen zijn.
De sociaal-economische situatie in de Palestijnse Gebieden heeft een enorme duik genomen sinds de tweede intifada –de Al Aqsa Intifada­­­- in 2000. Vooral Gaza staat op de rand van een economisch en humanitair bankroet sinds de regio door de machtsovername van Hamas in de zomer 2006 totaal afgesneden werd van de buitenwereld. Gaza kan sinds 2006 geen goederen meer in- of uitvoeren en ook de Gazaanse burgers zelf geraken nauwelijks nog over de grens.

Annapolis

België had zijn bezoek niet beter kunnen plannen, klinkt het schamper in de wandelgangen. De gesprekken van het Amerikaanse Annapolis lijken ver weg na het grootschalige en bijzonder gewelddadige offensief van Israël in Gaza, waar volgens de VN-organisatie Ocha al 107 mensen het leven lieten. Die aanval kwam er als antwoord op de Qasamrakketten van Hamas op het Israëlische Sderot waarbij een dode viel.
De Israëlische premier Ehud Olmert liet weten dat hij niet onder de indruk is van de internationale reacties. Niemand uit het buitenland heeft lessen moraal te geven aan Israël, zo klonk het. Israël is bereid om met Fatah te blijven onderhandelen, maar sluit een verdere militaire ontplooing in Gaza niet uit. Alle opties liggen op tafel: een grondoffensief, luchtaanvallen en speciale operaties, aldus Olmert.

Spanning

De spanning is ook een eindje van Gaza merkbaar. In Oost-Jeruzalem kwamen gisteren honderden mensen op straat om te demonstreren tegen het Israëlische offensief in Gaza. De veiligheidsmaatregelen op wegen en bij de checkpoints zijn opgevoerd en de oude stad in Jeruzalem kleurde alvast meer blauw en groen door de versterking van Israëlische politie- en legerdiensten. 
Hamas is intussen niet van plan om zich gewonnen te geven en gaat door met het afvuren van qassams naar het Israëlische Sderot. Sinds een paar maanden lanceert Hamas in eigen naam qassams, een illustratie dat Hamas zich niet meer wil beperken tot een politieke aanpak. Volgens een correspondent voor de krant Le Soir worden in kalme tijden gemiddeld een zestal rakketten per dag afgevuurd. In turbulente perioden als deze kan dat aantal stijgen tot dertig per dag, aldus dezelfde correspondent.

Veroordeling

Michel veroordeelde vorige week al in een officiële persmededeling de aanval op Gaza door Israël. Hier, in de Palestijnse Gebieden en Israël, volgt hij vooral de lijn van het diplomatieke discours van het Kwartet, dat inzet op vredesonderhandelingen en een politiek van équidistance. Dat Kwartet –samengesteld uit de VS, de Europese Unie, Rusland en de Verenigde Naties-  is voorstander van de tweestatenoplossing. Toch liet Michel zich ontvallen dat praten met Hamas daarbij tot de mogelijkheden moet behoren. Dat is onvermijdelijk bij het onderhandelen en installeren van twee staten.
Volgens Annapolis en de Parijse Donorconferentie in december zou er nog voor het einde van 2008 een Palestijnse staat worden opgericht. De nieuwe verwikkelingen in Gaza en de dagdagelijkse realiteit in Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever duwen de haalbaarheid daarvan echter in de tegengestelde richting. Gisteren bracht Manuel Bessler, diensthoofd van de VN-organisatie Ocha, een glasheldere presentatie van de feiten op het terrein in de Palestijnse Gebieden, de Westelijke Jordaanoever, Gaza en Oost-Jeruzalem.
Bessler wond er geen doekjes om. ‘Wij, als Verenigde Naties, promoten binnen het Kwartet mee een tweestatenoplossing, maar de facts on the ground binnen de versnipperde, doorgehakte Palestijnse gebieden tonen eenvoudigweg aan dat een leefbare Palestijnse staat vandaag niet mogelijk is.’ Diplomaten bevestigen dat de vredesbesprekingen danig in het slop zitten en zijn pessimistisch. De huidige retoriek over een mogelijke conflictoplossing is surrealistisch, klinkt het, en iedereen weet dat.