Eindelijk oog voor problemen kleine vissers

De ambachtelijke visserijsector is niet onbelangrijk in de meeste Midden-Amerikaanse landen. In Honduras leven ongeveer 100.000 mensen van de visvangst, in Guatemala 132.000. Het veel rijkere Costa Rica telt maar 4.000 ambachtelijke vissers. In al die landen zijn ook industriële visserijbedrijven actief. Die krikken de exportresultaten op. Costa Rica exporteerde vorig jaar voor ongeveer 110 miljoen euro aan vis; Honduras haalde in 2002 een exporttotaal van 150 miljoen euro.

De landen in de regio ondernamen de voorbije decennia lang verrassend weinig om de natuurlijke rijkdom in hun kustwateren te beschermen en de mensen die ervan leven in staat te stellen de visbestanden op een duurzame manier te exploiteren. Costa Rica, voor het overige een voorbeeldland op het vlak van milieubescherming, heeft visserijwetten die nog uit 1951 dateren. Ze bieden nauwelijks mogelijkheden om illegale visserijpraktijken aan banden te leggen. Steun aan de ambachtelijke visserijsector is onbestaande. Maar het Instituut van de Visserij (Incopesca) is nu wel van plan samen met de Nationale Universiteit een omvattend visserijplan op te stellen. Daarin zal ook aandacht worden besteed aan de nodige opleidingen voor ambachtelijke vissers

De visserij in Honduras wordt geregeld door wetten uit 1959, maar die bepalingen worden momenteel wel herzien. De regering wil onder meer een einde maken aan de onhebbelijke gewoonte van veel vissers om hun netten uit te werpen op de belangrijkste paaiplaatsen. Maar tot dusver ontbrak het geld om een goed beheerplan uit te tekenen voor de visserijsector of om een inventaris op te maken van alle vissoorten in de territoriale wateren - een eerste stap om de bedreigingen in kaart te brengen.

De overheid in Guatemala maakt zich sterk dat het gebruik van schadelijke vangstmethoden sterk is teruggelopen sinds de vissers in de Stille Oceaan gebruik kunnen maken van moderne detectie- en navigatietechnieken. Kleine vissers op de binnenwateren zouden zich nog wel laten verleiden explosieven te gebruiken om meer vis boven te halen.

Ook El Salvador is nog lang niet uit de problemen. Kleine vissers haalden er in 2002 12 miljoen ton vis boven - zeven keer meer dan de industriële visserijsector. Maar omdat de grote reders zich vooral toeleggen op de lucratieve vangst van schaaldieren, was hun omzet wel bijna even groot als die van alle kleine vissers samen. Die proberen almaar grotere hoeveelheden vis aan de wal te brengen om een goed inkomen te verwerven. De Salvadoraanse wetgever heeft nauwkeurig bepaald hoe groot of hoe zwaar vissen en andere zeedieren moeten zijn om geoogst te mogen worden, maar weinig vissers storen zich daar aan. De Federatie van Ambachtelijke Vissers in El Salvador klaagt dat de regering niet reageert op haar eisen om kleine vissers bij te staan met technische hulp en opleidingen. Alleen dan zullen ze de illegale praktijken laten varen, stelt de federatie.

Ter hoogte van Centraal-Amerika is zowel in de Stille als de Atlantische Oceaan een enorme rijkdom aan vissoorten en schaaldieren aan te treffen. In de territoriale wateren van El Salvador met zijn relatief korte kust, telden biologen 715 verschillende soorten vissen en zeevruchten. Daarvan kunnen er 150 commercieel geëxploiteerd worden. Costa Rica kan rechten doen gelden op een veel groter zeegebied waar ongeveer vijf procent van alle bekende mariene soorten ter wereld voorkomen. Overbevissing bedreigt die soortenrijkdom.