Ex-president beschuldigd van miljardendiefstal

Op 7 augustus werd Alemán er door de procureur-generaal van beschuldigd deel
uit te maken van een netwerk dat in zijn regeringsperiode (1997-2002) voor
meer dan honderd miljoen dollar staatsfondsen verduisterde. De overheid
heeft al voor miljoenen dollars aan banktegoeden bevroren in Nicaragua,
Panama en de VS. Het netwerk werkte met een systeem van stromannen en
spookfirma’s. Volgens sommige analisten en onafhankelijke organisaties vormt
die honderd miljoen dollar maar het topje van de ijsberg: Alemán - wegens
zijn mollig figuur in de volksmond tot ‘Chanchoman’ herdoopt - zou betrokken
zijn bij de verduistering van maar liefst zeshonderd miljoen tot één miljard
dollar.

De nieuwe president Enrique Bolaños, die Alemáns vice-president was, steunt
de aanval op zijn corrupte voorganger voluit. Na een nationale toespraak
eerder deze maand waarin hij Alemán aanwreef het volk bestolen te hebben,
vroeg Bolaños het parlement de onschendbaarheid van Alemán op te heffen. De
ex-president geniet onschendbaarheid wegens zijn functies als
senaatsvoorzitter en vertegenwoordiger voor Nicaragua in het
Centraal-Amerikaanse Parlement. De parlementsleden beslisten voor die
stemming geen extra zitting te houden en zijn nu enkele weken in reces.
Alemán van zijn kant houdt zijn onschuld staande, en kondigde zelfs zijn
kandidatuur voor de presidentsverkiezingen van 2006 al aan. Ondertussen moet
Bolaños op zijn tellen passen: hij ontving naar eigen zeggen heel wat
bedreigingen, en liet zijn bewaking door het ministerie van Binnenlandse
Zaken verscherpen.

De Nicaraguaanse corruptie of ‘piata’ - genoemd naar een traditioneel
kinderspel waarbij de kinderen een met snoep en speelgoed gevulde pop
openbreken - werd pas begin jaren negentig echt geïnstitutionaliseerd. De
ontslagnemende Sandinistische regering van Daniel Ortega, die van 1979 tot
1990 geregeerd had, deelde toen nog vlug voor miljoenen dollars publieke
goederen uit: land, huizen, auto’s en andere staatseigendommen. De regering
van opvolgster Violeta Chamorro (1990-1997) legde dan weer de toplui van de
banken in de watten bij de privatiseringen en de herschikking van de
openbare schuld. Maar pas met Alemán kwam een echte meesterdief aan de
macht.

Volgens de Nicaraguaanse socioloog en econoom Cirilo Otero zijn de
Nicaraguaanse instellingen veel te zwak, en is er veel te weinig controle op
het administratieve systeem. Het land was daardoor de voorbije decennia
overgeleverd aan de reeks sterke figuren die aan de macht kwamen. Voor Otero
is corruptie in alle lagen van de samenleving de hoofdoorzaak van de steeds
schrijnender verarming van het land. Nicaragua, dat ongeveer vijf miljoen
inwoners heeft, is virtueel bankroet. De buitenlandse schuld bedraagt bijna
zeven miljard dollar, drie keer zoveel als het BNP. Ook de handelsbalans
baart zorgen, met jaarlijks 550 miljoen dollar export tegenover bijna twee
miljard import. Het land overleeft dankzij internationale hulp en geld dat
geëmigreerde Nicaraguanen naar hun familie sturen. In de straten van Managua
en andere grote steden is de groeiende armoede en misdaad overduidelijk.
Meer dan een miljoen Nicaraguanen overleeft met minder dan een dollar per
dag.

Econoom Ricardo Zambrana, directeur van ngo Civil Coordinator for Nicaraguan
Reconstruction, is geschandaliseerd. Voor de huidige regeringen lijkt het
geld uit de schatkist slechts roofbuit. De Sandinisten deelden volgens hem
tenminste nog land uit aan duizenden arme boeren, terwijl nu slechts een
aantal geldwolven zich verrijken. Voor hem zijn zij de schaamte voorbij.