FARC ziet nieuwe kansen voor gevangenenruil

Alvaro Uribe, de conservatieve president van Colombia, kreeg vorig jaar een overweldigde meerderheid van de Colombianen achter zich met de belofte de rebellen hard aan te pakken. Maar vorige week kondigde Uribe aan dat hij een voorstel van de katholieke Kerk had aanvaard om onderhandelingen aan te vatten met het Nationaal Bevrijdingsleger (ELN) over zeven toeristen die door die groep werden ontvoerd. Het ELN is het op één na grootste rebellenleger in het land.

Volgens Reyes hebben de FARC drie woordvoerders benoemd om over de gevangenenruil te onderhandelen met gezanten van de regering. Reyes maakt deel uit van het bestuur van de FARC en wordt er vaak op uitgestuurd om gesprekken met de internationale gemeenschap te voeren. Volgens Reyes willen de FARC garanties om de onderhandelingen over de ruiloperatie te kunnen voeren - bijvoorbeeld de afbakening van een nieuwe gedemilitariseerde zone. De vorige Colombiaanse president, Andrés Pastrana, liet eind 1998 het leger wegtrekken uit een gebied zo groot als Zwitserland om vredesgesprekken te voeren met de FARC. Maar die dialoog eindigde in 2002 zonder dat er echt vooruitgang was geboekt.

Naast de 73 gevangenen die voor de ruil in aanmerking komen - en die door de Colombiaanse pers als ‘gijzelaars’ worden omschreven - hebben de FARC waarschijnlijk nog een 900-tal mensen in handen. Die schatting komt van de niet-gouvernementele organisatie País Libre (Vrij Land). Voor die ontvoerden zouden de FARC losgeld blijven vragen - een belangrijke inkomstenbron voor de rebellen.

Reyes zegt dat de FARC hun voorstellen aan Uribe hebben overgemaakt via een bemiddelingscommissie van de Colombiaanse bisschoppenconferentie, die de rebellen had opgezocht in hun gebied. Volgens de FARC-leider hebben de rebellen ook bij de VN en de Braziliaanse regering gepolst of die willen bemiddelen. De VN zouden al een ontmoeting met de FARC in Brazilië hebben voorgesteld.

De bekendste gijzelaar van de FARC is de voormalige presidentskandidate en senator Ingrid Betancourt, die in februari 2002 door de rebellen werd gekidnapt. De FARC houden ook drie Amerikanen gevangen die voor de CIA zouden werken. Volgens Reyes zijn aparte onderhandelingen over die vier gevangenen uitgesloten.

Reyes ontkent dat de FARC gesprekken hebben gevoerd met de Franse regering over de vrijlating van Betancourt, die zowel de Colombiaanse als de Franse nationaliteit heeft. Volgens diplomatieke bronnen en krantenartikels in Frankrijk, Brazilië en Colombia zijn er deze zomer wel degelijk dergelijke contacten geweest. De gesprekken zouden doorkruist zijn door Amerikaanse agenten en de Colombiaanse regering, die niet wilden dat de FARC een diplomatiek succes zouden boeken.

Nieuwe onderhandelingen over een staakt-het-vuren met de Colombiaanse regering zijn volgens Reyes onmogelijk zolang de rechtse paramilitaire groepen in het land niet helemaal ontbonden zijn. De meeste eenheden van de AUC, de koepel van die doodseskaders, hebben een akkoord ondertekend met de regering van Uribe om tegen 2005 te demobiliseren en onderhandelen nog over details daarvan. De paramilitaire groepen, de gezworen vijanden van de linkse rebellen, hebben banden met het Colombiaanse leger en zijn verantwoordelijk voor de ergste mensenrechtenschendingen van de voorbije jaren. Daarom is de overeenkomst tussen de paramilitairen en de regering erg omstreden.