Frustraties na aardschok in Bam lopen hoog op

Hamid Birjandi is naar eigen zeggen opiumsmokkelaar van beroep. Tot vijf
jaar geleden verhandelde ik honderden kilo’s tussen Pakistan en Afghanistan
en verdiende ik genoeg om mijn familie goed te laten leven, studeren en
trouwen. Na de aardbeving heb ik eigenhandig 30 familieleden moeten
uitgraven. Ik was de lichamen van de doden aan het bewenen, toen plots de
hoogste leider, ayatollah Khamenei, voorbijkwam. Iemand riep ‘het land
offert zich op voor zijn leider’. Ik kon mijn woede niet meer de baas en
antwoordde ‘Nee, de leider moet zich opofferen voor het land’. Goed dat ik
oorlogsveteraan ben en 9,5 jaar krijgsgevangen was. Anders hadden Khamenei’s
lijfwachten me niet meer laten gaan.

De aardschok op 26 december had een kracht van 6,7 op de schaal van richter
en kostte naar schatting 50.000 mensenlevens. Van de traditioneel uit klei
en hout opgetrokken huizen in de historische woestijnstad Bam ging negentig
procent tegen de vlakte. Hier en daar proberen mensen de draad terug op te
nemen en te redden wat er te redden valt: de dadeloogst bijvoorbeeld.

De palmbomen van de 46-jarige Maryam Dehghan overleefden de aardschok, de
arbeiders en de voorraadkamers niet. Wanneer de overheid snel tussenkomt om
puin te ruimen kunnen de opgeslagen dadels nog worden gered voor ze slecht
worden. Om in september weer te kunnen oogsten moet het leger de
irrigatiekanalen voor de palmplantage weer vrij te maken, vindt Maryam.

Het vertrouwen in de machthebbers is ver zoek in Bam. Weten jullie
journalisten dan niets van die Europese, Russische en Amerikaanse noodhulp
ooit bij de mensen geraakt ?, zo vraagt een Iraanse vrijwilligerswerker.
Net als bij de ramp in Roudbar eindigen de tenten en kleren op bazaars in
Teheran, waar ze verkocht worden aan de rijken. Het is gemakkelijker opium
te vinden dan eten en een deken. Je moet er tenminste niet voor aanschuiven, zegt een inwoner van Bam, Bibar Shrifi, terwijl hij in de rij staat voor een bedeling van voedsel in blik.

Een lid van een Georgisch reddingsteam beklaagt zich erover dat de lokale
overheid zelfs niet de moeite doet om te markeren welke gebouwen al zijn
doorzocht. De overheid doet net alsof Iran nog nooit een aardbeving heeft
meegemaakt, zegt zakenman Abdulhssain Aslani, Het land is kwetsbaar voor
zware aardbevingen, maar toch hebben we geen enkel gespecialiseerd team met
een moderne uitrusting. Sinds de islamitische revolutie van 1979 waren er
drie zware aardbevingen maar werd geen enkele speurhond opgeleid.

Veel overlevers vinden dat de media onvoldoende aandacht hebben besteed aan
de lichte schokken die de fatale aardbeving van 26 december voorafgingen.
Omdat de radio en de televisie zwegen, dachten de mensen dat het ging om
proeven met Shahab-3-raketten in de naburige woestijn. Over dat soort testen
wordt steeds erg geheimzinnig gedaan.

Deze mensen wisten misschien nog niet dat de Iraanse regering alleen maar
protesten kan neerslaan en terreuracties organiseren, zegt Potkin Azarmehr,
een oppositiepoliticus in ballingschap in Londen, Ze is erg efficiënt in
vernieling en onderdrukking, maar niet in het redden van mensenlevens.