Heropbouw tsunamigebieden kampt met chaos en geldzorgen

In Sri-Lanka probeert een 700-tal ngo’s de nood te lenigen; in Atjeh, de Indonesische provincie die het zwaarst getroffen werd door de vloedgolven, zijn het er een goede 500. Er zijn grote verschillen in de ervaring en de manier van aanpak tussen die organisaties, zegt Coco McCabe van de hulpgigant Oxfam diplomatisch. “Een probleem is dat veel hulpverleners er in hun haast om geld uit te geven en door hun gebrek aan ervaring gewoon op los bouwen zonder overleg met de plaatselijke bevolking.”

In Sri Lanka trekken hulporganisaties nu bijvoorbeeld op tien kilometer van de kust huizen voor visser op. Openbaar vervoer van die nieuwe nederzettingen naar het strand is er niet, en de arme vissers hebben geen bromfietsen. McCabe voorspelt dat veel van die huizen nooit in gebruik worden genomen of binnenkort weer leegstaan.

McCabe vindt dat donoren meer moeten investeren in coördinatie. En hulpverleners kunnen elkaar helpen. Oxfam heeft bijvoorbeeld het initiatief genomen om organisaties die rond drinkwater en sanitaire voorzieningen werken, geregeld bij elkaar te brengen. Oxfam biedt ook technische ondersteuning aan collega’s met minder ervaring.

Een tweede probleem is dat er voorlopig minder geld voor de heropbouw beschikbaar is dan verwacht. Volgens de VN is er nog maar 2,5 miljard dollar overgemaakt van de 6,7 miljard dollar die donorlanden beloofd hadden voor noodhulp en heropbouw. De Wereldbank, de VN en grote donors als Japan schatten dat er de komende drie tot vijf jaar minstens 10 miljard dollar zal nodig zijn om de getroffen gebieden er weer bovenop te helpen. De helft van dat bedrag is nodig voor Indonesië. De ervaring leert dat het moeilijker wordt om nog geld los te krijgen van donors naarmate een ramp langer geleden is.

Experts geloven dat sommige donorlanden wachten om al het toegezegde geld over te maken tot ze meer zekerheid hebben dat de hulp eerlijk en gelijkmatig zal verdeeld worden. Er zijn vragen bij de bereidheid van de Sri Lanka en Indonesië om gebieden te helpen waar afscheidingsbewegingen actief zijn – de Tamil Tijgers in het noordoosten van Sri Lanka en de Vrij Atjeh Beweging in delen van Atjeh. De Indonesische regering doet ook moeilijk over de samenwerking met kritische ngo’s die in Atjeh werken.

Sommige grote hulporganisaties hebben te veel geld. Het VN-Kinderfonds Unicef had zijn donoren 144 miljoen dollar gevraagd voor noodhulp en heropbouwwerk in de tsunamigebieden. Eind januari stond de teller al op 510 miljoen dollar, en het grootste deel daarvan in cash, dus niet in de vorm van onzekere toezeggingen. Unicef moest zijn donoren daarom vragen te stoppen nog geld over te maken op de tsunamirekeningen. De organisatie zegt dat ze al 90 miljoen dollar heeft toegewezen voor het herbouwen of de reparatie van 500 scholen in Atjeh en op het eiland Nias, ook een deel van Noord-Sumatra. (PD)