Japanse vrouwen boeken vooruitgang tegen scheidingswet

Het Japanse burgerlijk wetboek dicteert dat vrouwen na een scheiding zes maanden moeten wachten voor ze mogen hertrouwen. Voor mannen geldt dat niet. Ook kunnen baby’s die minder dan 300 dagen na de scheiding worden geboren, niet onder het familieregister van hun biologische vader worden ingeschreven. Dat kan alleen als de eerste echtgenoot tijdens een speciale rechtbankprocedure verklaart dat het kind niet van hem is.
De wet dateert van 1898 en was bedoeld om onechte kinderen te vermijden in een tijd dat van DNA-vaderschapstesten nog geen sprake was. De wet veranderen blijkt echter een proces van lange adem. Conservatieve politici van de regerende Liberaal-democratische partij LDP beweren dat afschaffing van de wet afbreuk doet aan de familiewaarden en echtscheiding aanmoedigt. Ze zeggen ook dat het aantal buitenechtelijke kinderen mogelijk zal toenemen.
Recente opmerkingen van oudere politici die stellen dat vrouwen in deze situatie overspel spelen, hebben bitter verzet uitgelokt. Voorstellen om de wet niet af te schaffen maar te versoepelen, bijvoorbeeld door DNA-vaderschapstesten of een doktersverklaring met de conceptiedatum toe te laten als bewijs van ouderschap, stuiten alleen op verhevigd protest.
“Sommige vrouwen zijn door hun eerste man mishandeld en willen hem nooit meer terugzien. In andere gevallen zijn de wonden van de echtscheiding nog vers, en is het erg belastend dat vrouwen gedwongen worden om hun ex toestemming te vragen om hun nieuwe baby in te schrijven als kind van diens biologische vader”, zegt Ito. Zij heeft haar zaak kunnen regelen dankzij bemiddeling van enkele politici, niet in de rechtszaak. Sindsdien heeft ze zich opgeworpen als lobbyist tegen de wet.
Activisten hebben intussen honderden Japanse kinderen opgespoord die nergens geregistreerd staan, als gevolg van de wet. Officiële cijfers bestaan niet, maar volgens Ito tonen gegevens van de Familierechtbanken aan dat het om minstens 3.500 kinderen per jaar gaat. Ongeregistreerde kinderen lopen onder meer terugbetaling van ziektekosten mis en kunnen geen paspoort krijgen.
Een eerste teken dat vrouwen aan de winnende hand zijn, is het bericht dat ongeregistreerde kinderen vanaf de mei toch paspoorten kunnen krijgen. Activisten hopen dat de hele wet afgeschaft kan worden voor het parlement in juni uiteengaat.