Kirchner moet politiek bedrijven over partijgrenzen heen

Gisteren was de laatste dag geweest van de ambtstermijn van ex-president De la Rúa geweest als de economische ineenstorting van Argentinië niet vroegtijdig een einde had gemaakt aan zijn presidentschap. De la Rúa trad af op 20 december 2001, maar het parlement bleef ongewijzigd, op basis van de politieke krachtverhoudingen van weleer. In de tussentijd wisselde Argentinië meer dan eens van president. Sinds 25 mei is Néstor Kirchner aan de macht.

Kirchner behaalde bij de eerste verkiezingsronde amper 22 procent van de stemmen maar dat gebrek aan legitimiteit heeft Kirchner intussen weggewerkt. Volgens de meest recente enquête van het peilingbureau Equis heeft de president een positief imago bij 88 procent van de Argentijnen. Andere peilingen geven Kirchner 70 procent. Opmerkelijk cijfers, gezien de recordwerkloosheid van 18 procent en de budgettaire krapte. Meer dan de helft van de Argentijnen leeft onder de armoedegrens en de overheidsschuld bedraagt 150 procent van het bruto binnenlands product.

Kirchner toont zich een daadkrachtig president. Hij heeft in recordtijd de top van het leger en het gerecht vervangen en stelt zich hard op in de onderhandelingen over de schuld.

De samenstelling van het nieuwe parlement is op het eerste zicht een voordeel voor de president. Sinds gisteren heeft de regerende Justicialista, de partij van de peronisten, een meerderheid in zowel het hoger- als het lagerhuis. In de kamer van volksvertegenwoordigers hebben de peronisten hun zetels opgetrokken van 116 naar 130. Op een totaal van 257 haalt Justicialista nu op eigen kracht een meerderheid. In de 71-koppige senaat deden zich minder verschuivingen voor, omdat slechts een derde van de senatoren vernieuwd werd. De Justicialistas kregen daar één zetel bij en komen uit op 41.

De cijfers zijn misleidend. Want Kirchner, die afkomstig is uit de linkervleugel van Justicialista, kan niet op de loyaliteit van al zijn partijgenoten rekenen. De belangrijke allianties die de regering nu moet zien te smeden, bevinden zich binnen de partij. Er bestaan verschillende blokken die met elkaar in aanvaring komen en blind ‘hun’ leider volgen. De uitkomst van parlementaire debatten zal vooral het gevolg zijn van ingewikkelde gevechten binnen die ene partij. Slechts 40 van de 130 peronistische parlementsleden zijn volgelingen Kirchner. Achtendertig anderen volgen ex-president Eduardo Duhalde (Kirchners belangrijkste bondgenoot). Een handvol ‘Menemisten’, getrouwen van de man die Argentinië tussen 1989 en 1999 op een strenge neoliberale koers liet varen, lijken vaker in conflict te liggen met hun partijgenoten dan met de oppositie. Van de rest is niet duidelijk wie ze volgen.

De meeste politieke commentatoren zijn het erover eens dat de belangrijkste machtsbasis van Kirchner zijn alliantie met Duhalde is. Daarnaast zijn de banden die zijn medestanders smeden met centrumlinkse groepen van vitaal belang. De belangrijkste oppositiekracht in de Kamer van Volksvertegenwoordigers is de Radicale Burgerunie (UCR), die ondanks de klappen als gevolg van het presidentschap van De la Rúa nog 47 zetels telt. De centrumlinkse Republiek van Gelijken (ARI), de nieuwrechtse Recrear en enkele linkse partijen vullen de rest van de oppositie aan. Vooral van die laatste heeft de regering-Kirchner steun nodig.

De regering stuitte tot dusver niet op noemenswaardige tegenstand in het parlement, ofschoon de oppositie de numerieke macht had om wetsontwerpen tegen te houden. Zowel voor de afschaffing van de beruchte amnestiewetten voor het leger, de vervanging van de legertop en de grote schoonmaak van het Argentijnse hooggerechtshof kon hij op de steun van de oppositie rekenen. Hij kreeg van het parlement ook de goedkeuring voor de begroting van volgend jaar en het halfrond was zelfs akkoord met het toekennen van speciale bevoegdheden voor zijn kabinetschef Alberto Fernández om subsidies te herschikken. Hoe lang de uitzonderlijk lange wittebroodsweken van Kirchner nog duren, is nu de vraag.