Leger gaat over de schreef bij offensief tegenmisdaad

De meeste van de arrestanten werden aangehouden wegens illegaal wapenbezit
en zijn intussen alweer vrijgelaten. Maar honderden gevangen worden nog
steeds vastgehouden zonder dat er tegen hen aanklacht is ingediend. De
regering heeft nochtans op 24 oktober een nieuwe wet aangekondigd die een
snelle afhandeling waarborgt voor daders van zes belangrijke vergrijpen -
illegaal bezit van wapens, explosieven of drugs, moord, verkrachting en
hamsteren op grote schaal.

De gewapende soldaten die door de straten van Dhaka patrouilleren doen
terugdenken aan de onzalige tijd van de militaire dictatuur van tien jaar
geleden, maar veel Bengalezen staan positief tegenover de beslissing van
president Begum Khaleda Zia om het leger in te schakelen in de strijd tegen
de criminaliteit. Het is geen gezond teken voor een democratie. Maar
hopeloze tijden vragen om wanhopige maatregelen, vindt Amina Begum, een
gepensioneerde universiteitsdocente.

De laatste tijd werden er in Dhaka elke dag meer dan 300 gevallen van
afpersing gemeld. Van gewapende overvallen, moorden, verkrachtingen en
ontvoeringen keek ook al niemand meer op. Bij die misdaden werden steeds
meer wapens gebruikt. Volgens Neila Husain van het Bengalees Instituut voor
Internationale en Strategische Studies (BIISS) waren er vorig jaar zeker
250.000 lichte wapens in omloop in Bangladesh, 150.000 meer dan in 1990.

In amper drie weken lijkt het leger orde op zaken te hebben gesteld. Abul
Baset Fakir, de eigenaar van een kruidenierswinkeltje in één van de
belangrijkste commerciële wijken van Dhaka, zegt dat hij vroeger één vijfde
van zijn dagelijkse winst moest uitgeven aan ‘bescherming’. Daar kon ik
niet onderuit, want de ‘mastaans’ (de lokale maffia) hadden wapens bij zich
en stonden op goede voet met de politie. Maar nu komen ze niet meer langs.
Misschien hebben ze de wijk verlaten om niet gearresteerd te worden.

Mensenrechtenorganisaties zijn minder enthousiast. Amnesty International
eiste vorige week al dat de verantwoordelijken voor de sterfgevallen onder
de arrestanten voor de rechter zouden worden gebracht. De Bengalese regering
heeft een onderzoek aangekondigd.

Ook de Bengalese oppositie heeft veel kritiek. Volgens de leidster van de
belangrijkste oppositiepartij, Sheikh Hasina, zijn minstens drie toppolitici
en tal van andere medewerkers van haar Awami Liga opgepakt. Maar voor de
regering spreekt dat ook verscheidene leden van de regerende Bengalese
Nationalistische Partij zijn gearresteerd. Dat wekt overigens weinig
verbazing. In de jaren 70 deelde de Bengalese regering bij wijze van
veiligheidsmaatregel aan alle parlementsleden lichte machinegeweren uit, en
dat was het beginpunt van een machtscultuur die de Bengalese politiek nog
altijd kenmerkt. Partijen zetten hun argumenten kracht bij met geweld of
geld en aarzelen niet gebruik te maken van hun vuurkracht als de situatie
dat vereist.