Militieleiders lopen niet warm voor vredesproces in Zuid-Sudan

Gabriel Tanginya en Paulino Matib, tevens hoge officieren in het Sudanese leger, controleren een groot deel van de olierijke staat Upper Nile die grenst aan Noord-Sudan. Ze staan bekend om hun afkeer van het Sudanese Volksbevrijdingsleger SPLM/A, dat in januari een vredesakkoord tekende met de regering in Khartoem. De overeenkomst maakte een einde aan een conflict dat in 1983 uitbrak.

Volgens SPLM/A-leider John Garang heeft de regering in Khartoem verhinderd dat de militieleiders de conferentie konden bijwonen. Een beschuldiging die door de regering ontkend wordt. De regering heeft niemand gevraagd de bijeenkomst te mijden, zei Neimat Bilal, woordvoerster van de Sudanese ambassade in Nairobi.

Vóór de ondertekening van het vredesakkoord in januari, waarschuwden politieke analisten dat het verdrag ondermijnd kon worden als de 36 gewapende en politieke groeperingen in het zuiden uitgesloten zouden worden van de onderhandelingen. Maar zowel de regering als het SPLM/A negeerde de raad om de milities te betrekken bij de besprekingen onder auspiciën van de Inter-Governmental Authority on Development (IGAD). In IGAD werken Kenia, Uganda, Ethiopië, Eritrea, Djibouti, Sudan, Eritrea en Somalië samen.

Tijdens de Zuid-Zuid Dialoog Conferentie die vorige week werd gehouden in Nairobi, deed Garang een beroep op de afgevaardigden van ongeveer twaalf politieke partijen om te streven naar eenheid. Deze bijeenkomst is bedoeld om wonden te helen die veroorzaakt zijn door een langdurige oorlog van 21 jaar. We moeten misverstanden uit de weg ruimen en een manier vinden om consensus te bereiken over verdeling van macht en welvaart, zoals overeengekomen in het verdrag, zei hij.

In de vredesovereenkomst zijn onder meer afspraken gemaakt over de verdeling van olieopbrengsten tussen de regering en het SPLM/A. In de afspraken over verdeling van macht staat dat Garang de eerste vice-president van Sudan wordt tijdens een zesjarige overgangsperiode. Die periode begint zodra een regering van nationale eenheid is gevormd in Khartoem.

Na de overgangsperiode mogen de inwoners van het zuiden in een referendum stemmen over onafhankelijkheid of eenheid met Noord-Sudan. We staan nu voor de uitdaging om verzoening in Sudan te bereiken, zodat bij het referendum eenheid voorop staat. De regering zal dan wel fundamenteel moeten veranderen, want we zullen er niet voor stemmen om tweederangs burgers in ons eigen land te worden, zei Garang.

De achterstelling van de inwoners in het zuiden door Khartoem was 21 jaar geleden de oorzaak van de burgeroorlog. Het zuiden van Sudan, dat even groot is als Kenia, Uganda en Rwanda bij elkaar, heeft slechts één betonweg van twaalf kilometer lang in Juba, de belangrijkste stad in het zuiden die door de regering wordt gecontroleerd. Er zijn geen scholen en ziekenhuizen, alleen enkele projecten die zijn opgezet door kerken en niet-gouvernementele organisaties. Het analfabetisme onder vrouwen in Zuid-Sudan is het hoogste van alle regio’s in Afrika.

Tijdens een donorconferentie vorige week in de Noorse hoofdstad Oslo, is 4,5 miljard dollar toegezegd voor wederopbouw in Sudan. Van dat bedrag gaat 40 procent naar het zuiden.