“Navobombardementen op Servië blijven slachtoffers maken”

De Navo mikte in 1999 in 11 weken tijd 50.000 bommen en raketten op Servië. Vijftien ton van die munitie was versterkt met uranium, een hard metaal dat projectielen toelaat pantserplaten te doordringen. Bij de actie, die het Servische leger uit Kosovo moest verdrijven, werden vooral doelwitten in die toenmalige Servische provincie en in het zuiden van Servië bestookt.

Verarmd uranium is heel giftig. Sommige experts zeggen dat kleine deeltjes die vrijkomen bij de inslag van munitie kanker kunnen veroorzaken en de nieren, de hersenen, de lever en het hart kunnen aantasten. Andere studies geven dan weer aan dat er geen significant effect is.

Bij twee onderzoeken stelden de VN in Kosovo geen detecteerbare vervuiling van de bodem met verarmd uranium vast. Maar volgens Nebojsa Srbljak, een arts uit het Kosovaarse Mitrovica, komen er daar nu tien keer meer leukemiegevallen voor dan in andere jaren voor 1999. Artsen uit de Kosovaarse hoofdstad Pristina zouden volgens Srbljak ook significante toename van het aantal kankerpatiënten vaststellen.

“We ontdekken nu één tumor per dag”, zegt de radioloog Vlastimir Cvetkovic. “Voor 1999 hadden we er één om de drie maanden. En dat is zeker niet alleen een gevolg van betere opsporingsmethodes. We krijgen ook steeds jongere patiënten.”

Ook in het naburige Bosnië duiken meer kankergevallen op. Daar werd munitie met verarmd uranium in 1995 gebruikt door de Navo tegen Bosnische Serviërs. Volgens officiële cijfers stierven er tussen 1996 en 2000 meer dan 300 mensen uit Hadzici en Han Pijesak aan kanker. Volgens de Bosnische arts Slavica Jovanovic is het er een taboe-onderwerp.

Er zijn ook verscheidene Italiaanse soldaten die dienst deden als vredeshandhavers in Bosnië en Servië aan kanker gestorven. Hun verwanten proberen aan te tonen dat dit het gevolg is van hun inzet in gebieden die vervuild waren met verarmd uranium.

De Servische autoriteiten zeggen dat er geen probleem is met de veteranen die zich dicht bij doelwitten ophielden die door de omstreden munitie werd getroffen. “Ongeveer 4000 veteranen worden constant gevolgd”, zegt Milan Misovic van de Militaire Medische Academie. “Tot dusver is er geen toename van het aantal kankergevallen bij hen. Maar daar kan de komende tien tot vijftien jaar verandering in komen.”