Nepalese vrouwen moeten leven met klimaatterreur

Shrestha slaapt onrustig, omdat ze bang is dat ‘s nachts het alarm afgaat en haar dorp overstroomd wordt.

De bijeenkomst, georganiseerd door de niet-gouvernementele organisatie Jagaran Nepal en vrouwenorganisatie Mahila Utthan Kendra, is er een in een serie over de klimaatverandering. Sommige vrouwen hebben uren gestapt om erbij te kunnen zijn. Ze hopen dat hun zorgen de autoriteiten bereiken, en misschien zelfs de VN-klimaatconferentie die eind deze maand in Durban begint.

Doelgroep zijn bewoners van een aantal dorpen in Dolakha, een bergachtig district ongeveer 135 kilometer ten noordoosten van de hoofdstad Kathmandu. Het gebied leeft onder de voortdurende dreiging van overstromingen.

Smeltend ijs

Nagdaha, het dorp waar Suntali vandaan komt, ligt in de schaduw van Tsho Rolpa, het grootste - en tegenwoordig ook het potentieel gevaarlijkste - gletsjermeer in Nepal. Het meer ligt op 4580 meter hoogte, aan de voet van de 7146 meter hoge bergpiek Gauri Shankar in de Himalaya. Tsho Rolpa is ontstaan door het geleidelijk smelten van het ijs van de Trakarding-gletsjer.

Hoewel het water van het meer door een natuurlijke barrière wordt tegengehouden, zwelt het nog steeds aan. De gemiddelde temperatuur in Nepal stijgt jaarlijks met 0,06 graden Celsius. De bergen warmen sneller op, met 0,08 graden per jaar. Daardoor ontstaan meren van smeltwater van de gletsjers.

Sinds de jaren zestig braken zeventien gletsjermeren door hun natuurlijke omheining. Daarmee zaaiden ze dood en verderf. In studies is voorspeld dat ook Tsho Rolpa een uitbarsting kan veroorzaken. Als de dam doorbreekt, lopen zesduizend mensen gevaar. Zo’n uitbarsting was voor 1997 voorspeld, maar bleef toen uit.

Waarschuwingssystemen

In het slechtste scenario kan een uitbarsting van Tsho Rolpa ook de rivier Tamakosi beïnvloeden. De Tamakosi is een aftakking van de rivier Kosi, die door Tibet, Nepal en China loopt. De Kosi veroorzaakt frequent moessonoverstromingen in Nepal en India en een uitbarsting van de Tsho Rolpa zou de verwoestende kracht van de Kosi versterken.

De Nepalese overheid heeft zeventien waarschuwingssystemen geïnstalleerd (luchtsirenes) om bewoners tijdig te waarschuwen voor overstromingen, maar sommige van die systemen werken niet meer, zeggen de dorpsbewoners. Ze zouden buiten werking gesteld zijn tijdens de maoïstische opstand die tien jaar heeft geduurd. Ook gingen geëvacueerde Nepalezen terug naar hun dorpen, toen in 1997 bleek dat de voorspelde overstroming van Tsho Rolpa uitbleef.
De waarschuwingsborden die de overheid geplaatst heeft in de buurt van het gletsjermeer, zeggen dorpsbewoners als Suntali niets, omdat ze meestal niet kunnen lezen of schrijven.

“Er is geen school in Nagdaha”, zegt de 24-jarige Kamala Shrestha, een pluimveehoudster. “De dichtstbijzijnde school is in Charikot. Dat is twee uur rijden. Maar twee of drie vrouwen in ons dorp kunnen lezen en schrijven.” 

Kwetsbaar land

Sharmila Karki, voorzitter van Jagaran Nepal, zegt dat een verslag van de bijeenkomst naar de klimaatconferentie in Durban gestuurd zal worden. “We willen graag dat iemand uit de regio de problematiek aankaart in Durban, maar dat zal nog een hele klus worden”, zegt Karki. “Hoewel Nepal een van de landen is die het meest kwetsbaar is voor de klimaatverandering, zijn veel mensen zich nog niet bewust van de gevaren. Verder ontbreekt het genderperspectief meestal als er beleid gemaakt wordt.”

Bij de eerste bijeenkomst in Kathmandu in 2009, vertelde een deelneemster aan het publiek dat ze een baarmoederverzakking had gekregen van de klimaatverandering. “Doordat de beekjes in haar dorp opgedroogd waren, moest ze bijna vijf uur lopen om water te halen”, zegt Karki. “Artsen bevestigen dat het langdurig dragen van een zware last bij vrouwen een baarmoederverzakking kan veroorzaken, maar veel mensen in het publiek lachten haar uit.”

Anders dan bij de eerste bijeenkomsten in 2009, spraken de vrouwen nu ook over mentale stress als gevolg van de klimaatverandering, zegt Karki. “Vrouwen die het huishouden moeten runnen, staan onder grotere druk. Er is geen beleid om ervoor te zorgen dat ze toegang hebben tot water, gezondheidszorg en het onderwijs dat ze nodig hebben om met de klimaatverandering om te gaan.”