Ngo’s en bedrijven: Wachten tot iedereen terug maagd is?

Waarom zouden ngo’s eigenlijk moeten samenwerken met bedrijven? Onze sector botst al een tijd op de grenzen van de traditionele ontwikkelingssamenwerking. De bijziende bril van ontwikkelingshulp als armoedebestrijding, stelt ons namelijk niet in staat te zien wat er verderop echt aan de hand is: een economisch groeimodel dat op barsten staat. Als we vandaag al meer dan anderhalve keer anderhalve keer zoveel grondstoffen en mineralen verbruiken als de aarde jaarlijks aanmaakt, hoe willen we dan nog drie miljard armen zich laten opwerken?

De vraag is dus niet zozeer: hoe bestrijden we armoede. Wel: hoe voldoen we het aan het recht van ieder mens om zich tot volwaardige wereldburger te ontwikkelen binnen de grenzen van een schaarse planeet?

Innovatie

Voor Vredeseilanden situeert die vraag zich op niveau van landbouw en voedsel. Hoe voorzien we straks 9 miljard mensen van betaalbaar voedsel? Hoe moet dat voedsel geproduceerd worden met minder water en minder olie? En hoe ga je om met een opwarmend klimaat dat vandaag al oogsten doet mislukken? Welke technologie is daar voor nodig? Beschikken we over leefbare businessmodellen voor landbouwers, verwerkende bedrijven en distributiebedrijven die iedereen in staat stellen om van zijn of haar werk te leven?

Om die antwoorden te vinden, is innovatie nodig. De omschakeling kan niet gemaakt worden door ngo’s alleen. Het zijn landbouwers, verwerkers, distributeurs, overheden enz. die hun werkwijzen grondig moeten vernieuwen. We kunnen daarin slagen. Daarom zet Vredeseilanden trajecten op met al die spelers om — eerst op kleine schaal — stappen te zetten naar duurzame modellen van produceren en consumeren. Waar het werkt, heb je meteen een hefboom voor verandering op grote schaal. In die zin kunnen we de strategie van het WWF onderschrijven om samen te werken met bedrijven. Elke andere strategie zou voorbijgaan aan de werkelijkheid.

Wie betaalt?

Maar koken met al die partijen kost natuurlijk geld. En wie moet die innovatie betalen? We merken hoe we tussen twee stoelen vallen. Langs de kant van de bedrijfswereld zegt men: “dat moet van de overheid komen, want anders lijdt onze concurrentiepositie daar onder”. Bij de overheid zegt men: “als u projecten doet met bedrijven, moeten die bedrijven daar voor betalen”. En zo dreigt er niks te gebeuren, want dit soort innovatie vergt per definitie dat alle partijen buiten hun hokje denken en een inbreng doen.

Daar komt nog bij dat het altijd gevoelig ligt om als ngo geld te ontvangen van een bedrijf. De meeste hebben immers al een lange geschiedenis, en die is zelden zuiver. Het is een pragmatische afweging op basis van woorden én daden. Delen we dezelfde analyse over het probleem en zijn we het eens over de te volgen strategie? Zo ja, welke stappen zullen we dan zetten tegen een bepaald tijdstip? Als een samenwerking concreet wordt, valt het onderscheid tussen platte greenwashing en oprecht engagement doorgaans snel te maken.

Wat is overigens het alternatief? Wachten tot iedereen terug maagd is?
 
Luuk Zonneveld (directeur Vredeseilanden)
Jelle Goossens (communicatiemedewerker)