Pakistaanse bedrijfsleiders brengen onderwijs naar het platteland

Imran (10) uit de derde klas is de enige broodwinner in een gezin van elf. Na school gaat hij niet naar huis maar naar de cementfabriek. Hij verzamelt er de lege cementzakken om er enveloppen van te maken. Ik verkoop ze tot laat in de nacht, zegt Imran, die er net als de andere kinderen netjes voorkomt in zijn uniform.

De kinderen op de school Machhar Colony zien er piekfijn uit. Hun lach en enthousiasme verbergen hun materiële armoede. Sommigen hebben sinds gisteren niks gegeten hebben, verklapt de directrice. De meesten leven in huizen zonder elektriciteit of leidingwater. Maar in de computerklas kunnen ze vlot overweg met de PC.

Het roze schoolgebouw van Machhar Colony is dan ook geen school als een ander. Ze vormt een uitzondering op een ijzeren wet in Pakistan die luidt dat kinderen uit arme gezinnen niet naar school moeten omdat ze de kost moeten verdienen. De school is ook anders omdat ze gebouwd is met geld van privé-sponsors. Machhar Colony is één van de eerste vijf onderwijsinstellingen die de Citizen’s Foundation (TCF) bouwde.

De eerste scholen waren een experiment van vijf rijke zakenlieden uit Karachi. Dat is met bijna tweehonderd scholen intussen flink uit de hand gelopen: de Citizen’s Foundation is een beweging geworden over heel Pakistan. We besloten op een dag dat we genoeg hadden gepraat en dat we wat moesten ondernemen. Er waren een aantal opties: ziekenhuizen of campagnes voor gezinsplanning, zegt Mushtaq Chhapra, één van de zes TCF-stichters.

De bedrijfsleiders kozen voor het onderwijs omdat analfabetisme volgens hen aan de basis ligt van de malaise in Pakistan. School lopen mag niet het privilege blijven van hen die al geprivilegieerd zijn, zegt Chhapra. Het inschrijvingsgeld op de school in Karachi bedraagt 125 tot 175 roepie per maand (ongeveer anderhalve euro). Wat gratis is, verliest zijn waarde, vindt de stichter. Ouders die dat niet kunnen betalen - ongeveer drievierde - krijgen een beurs die maakt dat ze maar tien roepie per maand betalen.

TCF wil duizend scholen bouwen in Pakistan tegen het jaar 2015, waar 350 tot 360.000 kinderen onderwijs kunnen genieten. Dat jaar is de deadline van de millenniumdoelstellingen, een set van acht minima inzake ontwikkeling die ook Pakistan onderschrijft.

De doelstelling van universeel basisonderwijs voor alle jongens en meisjes ligt nog veraf in Pakistan. Maar TCF groeit pijlsnel. Dit jaar willen we vijftig scholen bijbouwen, zegt een trotse Neelam Habib, de manager donorrelaties van de stichting.

Een school wordt standaard gebouwd op acht maanden. Dat hoort bij het business plan. Onze gebouwen zijn mooi maar niet duur. De formule is zo simpel en werkbaar dat het vreemd is dat anderen niet eerder op het idee zijn gekomen, zegt Chappra.

TCF past een heldere bedrijfslogica toe op het onderwijs. Terwijl de school gebouwd wordt, leidt TCF de leraars op. Dat zijn steeds vrouwen, want mannelijke leerkrachten schrikken de meisjes af. In sommige afgelegen gebieden op het platteland staan ouders daar echt op, weet Habib.

Jongens en meisjes zitten samen op de schoolbanken. Dat is ons beleid. We willen dat de jongens later meer respect hebben voor hun vrouwen dan hun vaders, zegt stichter Chhapra. Urdu is de onderwijstaal, maar Engels is een verplicht vak vanaf de kleuterschool, zegt Seemi Saad Azad van het vrijwilligersprogramma van de stichting. Wie bij ons afstudeert moet in staat zijn om Engels te praten.

Het succes van de schoolformule neemt niet weg dat de TCF-scholen slechts tien procent van de kinderen in hun actieradius bereiken. De wachtlijsten zijn lang. Wij tonen de weg. De regering kan dit succes klonen en ook andere organisaties kunnen ons voorbeeld volgen. Onze middelen zijn ten slotte beperkt, zegt Chhapra. (MM/PD)