Privatisering Bulgaarse staalfabriek flopt

De staalarbeiders zijn dit jaar al herhaalde malen op straat gekomen voor hogere lonen en om hun onvrede uit te drukken over de huidige eigenaar, Pramod Mittal. Pramod is de jongere broer van Laxmi Mittal, de baas van Arcelor Mittal, het grootste staalbedrijf in de wereld. De Global Steel Holdings ltd. (GSHL) van de jongere Mittal kochten in 2005 71 procent van de aandelen over de Bulgaarse Finmetal Holding, die in 1999 voor een belachelijk laag bedrag eigenaar was geworden van het voormalige staatsbedrijf.
De Bulgaarse overheid, die nog 25 procent van de aandelen bezit, is naarstig op zoek naar een nieuwe partner nu duidelijk is geworden dat Pramod Mittal zijn investeringsverplichtingen niet nakomt. GHSL betaalde in 2005 72 miljoen euro voor Kremikovtzi en beloofde nog eens 228 miljoen euro te investeren. Kremikovtsi had vorig jaar nog een productiecapaciteit van 1,4 miljoen ton. Er werkten 6.000 arbeiders, terwijl dat er in 1989 nog 15.000 waren.

“Leeggezogen”

GSHL heeft nauwelijks in de fabriek geïnvesteerd en werd daarom door de privatiseringswaakhond van de Bulgaarse overheid veroordeeld tot een boete van 120 miljoen euro. Volgens de vakbonden hebben de bedrijfsgebouwen aan de buitenkant een onknapbeurt gekregen, maar is het complex binnenin helemaal leeggehaald. Grote stukken van het magazijn, de opslagplaats voor wisselstukken en het station van Prokopna op het fabrieksterrein zijn al verkocht.
Een potentiële koper die vaak wordt genoemd is de 33-jarige Oekraïense zakentycoon Konstantin Zhevago, maar volgens de Bulgaarse pers heeft Pramod Mittal zijn bod van 20 miljoen euro als te laag afgewezen. De burgemeester van Sofia, Boyko Borisov, ziet op de fabrieksterreinen graag een woon- en winkelcomplex verrijzen, maar de zware vervuiling maakt dat alternatieve plan zo goed als onmogelijk.
Het Bulgaarse verhaal staat in schril contrast met dat van de Roemeense staalfabriek Sidex, die werd gekocht door Laxmi Mittal, de oudere broer van Pramod. De Roemeense overheid hield zelf geen aandeel in de fabriek en vroeg minder dan 70 miljoen euro, volgens sommige economen een belachelijk laag bedrag. Meer dan de helft van de 15.000 arbeiders werd met een vergoeding naar huis gestuurd. De fabriek maakte in 2006 50 miljoen euro nettowinst, tendens stijgend, en het ziet er niet naar uit dat ze snel zal worden opgegeven.

Doorgestoken kaart

Waarom is dat in Bulgarije niet gelukt ? “Ik ga ervan uit dat het met corruptie te maken heeft,” zegt Dimitar Stefanov, de vicerector van de Economiefaculteit van de Universiteit van Sofia. Stefanov was in 1999 als adviseur betrokken bij de verkoop van Kremikovtsi en stelde toen vast dat de verkoop aan Finmetal op voorhand vastlag, hoewel er betere kandidaten waren.
“De Bulgaarse regering bleef overheidsgeld in het bedrijf pompen, terwijl de winsten verdwenen naar bankrekeningen in het buitenland en er voor Kremikovtzi alleen kosten en vervuiling overbleven”, zegt Stefanov. Volgens hem herhaalde het scenario zich toen Finmetal de fabriek in 2005 verkocht aan Pramod Mittal. “Ik verdenk Finmetal en Mittal ervan onder één hoedje te spelen. Misschien hebben ze nog andere plannen, want de fabriek ligt op het beste stuk land van de vallei van Sofia.”