Religieus geweld loert om de hoek na bomaanslagen - analyse

Het is nog steeds niet duidelijk wie verantwoordelijk is voor de aanslagen.
Buurland Pakistan, dat gewoonlijk de schuld krijgt wanneer er een aanslag
plaatsvindt in India, veroordeelde de aanslagen snel als daden van
terrorisme. De Indiase premier Atal Bihari Vajpayee wees deze keer niet
naar het noorden, een teken dat India de vredesbesprekingen die sinds april
aan de gang zijn met Pakistan niet in het gedrang wil brengen. Het contrast
met december 2001, toen er een aanval plaatsvond tegen het Indische
parlement, is opvallend groot. Toen reageerde New Delhi door troepen te
sturen naar de grens met Pakistan, wat een nucleaire oorlog erg dichtbij
bracht.

De naschokken van deze aanslag blijven binnen de grenzen van India maar zijn
daarom niet minder gevaarlijk. In de staat Maharashtra, waarvan Mumbai de
hoofdstad is, voert de politie nu patrouilles uit in ‘gevoelige wijken’ waar
moslims en hindoes op gespannen voet leven. In deelstaten met grote
moslimpopulaties, zoals het belendende Gujarat, West-Bengalen en de
noordelijke staten Haryana en Delhi, werden stringente
veiligheidsmaatregelen afgekondigd. De politie voert er nu controles uit op
auto’s. Moslims maken 20 procent uit van het miljard Indiërs.

De ontploffingen van maandag doen vele Indiërs denken aan 1993, toen zich
vanuit Mumbai een golf van religieus geweld verspreidde. Een reeks
aanslagen, waarbij minstens 260 mensen omkwamen, was het moslimantwoord op
de vernieling van de 16de-eeuwse Babri Masjid moskee in de stad Ayodhya
(Uttar Pradesh). Een spiraal van wraak en wederwraak volgde en ten minste
2.000 mensen kwamen om. De tempel was vorig jaar opnieuw aanleiding voor
godsdienstrellen in de westelijke deelstaat Gujarat, die het leven kostten
aan een duizendtal mensen. Recente sabotagedaden in Mumbai, zoals de
bomaanslag in maart op een trein in de buitenwijken die het leven kostte aan
12 mensen, werden toegeschreven aan moslims die wraak wilden nemen voor de
pogrom in Gujarat.

De Babri Masjid speelt nu opnieuw een belangrijke rol. Toeval of niet, de
explosies vielen samen met een archeologisch rapport over de controversiële
tempelkwestie. Een archeologische commissie onderzocht de aanspraken van de
hindoefundamentalisten, die beweren dat er op de heilige site een
hindoetempel stond voor de moskee er was. Die tempel zou de plaats aanduiden
waar de godheid Ram 10.000 jaar geleden geboren is. In het rapport dat die
commissie gisteren uitbracht, staat dat er inderdaad een oudere constructie
onder de moskee is gevonden. Het zou gaan om fundamenten die dateren uit de
tiende eeuw. Maar er kan niet met zekerheid worden gezegd of dit een tempel
was.

De Indiase autoriteiten beklemtoonden gisteren dat er geen enkele aanwijzing
was voor een verband tussen de aanslagen en het rapport. Maar het feit dat
de tempelkwestie opspeelt op een moment van politieke spanning voorspelt
weinig goeds. De hindoenationalistische Bharatiya Janata Partij (BJP) zag
gisteren geen reden om de tempelkwestie te laten rusten. Het rapport
bewijst wat wij altijd gezegd hebben - dat er een tempel bestond op de site.
De moslimorganisaties moeten nu positief denken over het thema en het
initiatief nemen voor een dialoog met de hindoeleiders, zei
BJP-woordvoerder Mukhtar Abbas.

De BJP ziet nu geen reden meer om nog langer te wachten met de bouw van een
hindoetempel op de plaats van de vernielde moskee. Het hooggerechtshof van
Uttar Pradesh echter, dat het onderzoek had bevolen, wil zich nog niet
uitspreken over de grond van de zaak. De vraag die uiteindelijk beantwoord
moet worden, is niet of Ram daar geboren is maar welke godsdienst aanspraak
kan maken op de site. Het hooggerechtshof heeft het rapport doorgespeeld aan
onafhankelijke experts en aan beide partijen. Die hebben zes weken gekregen
om het te bestuderen en er hun commentaren op te leveren.

Voor de BJP staat de bouw van de hindoetempel gelijk met een essentiële
verkiezingsbelofte. Volgend jaar vinden in India algemene verkiezingen
plaats en de BJP heeft dringend een opkikker nodig om haar electorale
afkalving te stoppen. Hindoeleiders als Vinay Katiyar en Pravin Togadia
hebben al gezworen dat ze ook andere historische sites die door
moslimveroveraars gebouwd zijn zouden ‘bevrijden’, met name in de steden
Mathura en Varanasi.