Vrijlating politieke gevangenen biedt sprankeltje hoop voor dialoog junta-oppositie

Volgens de VN-mensenrechtenrapporteur voor Birma, Paulo Pinheiro, zitten er in Birma nog zeker 1300 politieke activisten achter de tralies. De Birmaanse democratiseringsbeweging en de internationale gemeenschap hebben altijd gesteld dat hun vrijlating een voorwaarde is om de dialoog over de politieke toekomst van het land te doen slagen.

De 21 vrijlatingen van de voorbije dagen kwamen er officieel om gezondheids- en humanitaire redenen. Maar waarschijnlijk spelen de uitval van Aung San Suu Kyi en het voornemen van de VS en de Europese Unie om de sanctiemaatregelen tegen het land te verscherpen een belangrijkere rol. De bekendste activist die de gevangenis mocht verlaten is Salai Tun Than, een voormalige professor die in februari 2002 tot een lange gevangenisstraf werd veroordeeld na een eenmansactie voor de democratie in Rangoon.

De voorbije jaren zijn er af en toe politieke gevangenen vrijgekomen in Birma, maar de laatste tijd werden dat er wel steeds minder. De beslissing van de junta om in één klap 21 politieke tegenstanders vrij te laten, doet nieuwe hoop groeien dat er iets begint te bewegen bij het militaire regime. Maar hooggespannen zijn die verwachtingen nog niet. Precies één jaar geleden werd het huisarrest opgeheven van Aung San Suu Kyi, de leidster van de Birmaanse democratiseringsbeweging. Dat zorgde niet voor de verwachte stroomversnelling in de anderhalf jaar daarvoor begonnen onderhandelingen tussen de militaire regering en de oppositie. De voorbije zes maanden waren er zelfs geen formele ontmoetingen meer tussen de twee partijen. De dialoog lijkt vastgelopen en zou zelfs helemaal kunnen worden opgeblazen als de woordenstrijd die de voorbije weken tussen de twee kampen ontbrandde, escaleert.

De euforie waarmee de opheffing van het huisarrest van Aung San Suu Kyi op 6 mei vorig jaar in Rangoon werd begroet, heeft bij de bevolking plaatsgemaakt voor ontgoocheling en frustratie. Het regime ging zelfs niet in op het aanbod van de NLD om samen te werken rond humanitaire en sociale kwesties als de strijd tegen aids en de verbetering van het onderwijs en de gezondheidszorg. De machthebbers blijven herhalen dat ze politieke en economische veranderingen willen en alle burgers ook inspraak willen bieden bij het aanpakken van de uitdagingen waarvoor het land staat, maar het blijft bij woorden.

Intussen gaat het met Birma snel bergaf. Diplomaten in Rangoon schatten dat de inflatie meer dan 60 procent op jaarbasis bedraagt. Volgens de VN is één Birmaans kind op vijf ondervoed. In sommige streken zou 10 procent van de bevolking met HIV besmet zijn. Ontwikkelingswerkers geloven dat het land voor een grote humanitaire crisis staat als er niet gauw internationale hulp kan worden geboden.