Water tussen Fatah en Hamas blijft diep

De vorige gespreksronde, op 27 en 28 april in Caïro, was positief, volgens de Egyptische regeringskringen.  “De gesprekken leidden tot een akkoord op een sommige punten”, klonk het in de Egyptische staatspers.
Maar van een betekenisvolle doorbraak was nergens sprake. Bij een vorige gespreksronde, midden maart, waren beide kampen het eens geraakt over presidents- en parlementsverkiezingen in januari. Maar over de centrale thema’s zitten de onderhandelingen nog altijd muurvast.
Volgens regeringsbronnen in Egypte gaan Fatah en Hamas opnieuw praten op 16 en 17 mei, een vijfde gespreksronde. “Er blijven nog grote meningsverschillen over de vorm van de PLO (Palestijnse Bevrijdingsorganisatie), die nu gedomineerd wordt door Fatah, over het toezicht op de veiligheids- en inlichtingendiensten, en over de details van de komende verkiezingen”, zegt Tarek Fahmi, professor politieke wetenschappen aan de Universiteit van Caïro en hoofd van de Israël-afdeling in het Nationaal Centrum voor Midden-Oostenstudies, eveneens in Caïro.

Bittere strijd

Sinds Hamas in 2006 met groot overwicht de Palestijnse parlementsverkiezingen won, zijn beide fracties in een bittere strijd gewikkeld. In 2007 nam Hamas de controle over Gaza in handen en werd de door Fatah geleide Palestijnse Autoriteit daar buiten spel gezet.
De situatie werd nog complexer toen Israël en Egypte – met de zegen van de Palestijnse Autoriteit – de grenzen naar Gaza vergrendelden en de kustenclave van de rest van de wereld werd afgesloten.

Gemengd comité

Tijdens de laatste gespreksronde stelde de Egyptische delegatie voor een comité samen te stellen met vertegenwoordigers van Fatah, Hamas en andere grote Palestijnse groepen. Dat comité zou tot de verkiezingen in januari moeten bemiddelen tussen de twee rivalen.
Fatah reageerde lauw. “We kennen voorlopig geen prioriteit toe aan het voorstel”, zei Azzam Al-Ahmed, lid van de Fatah-delegatie. “Maar als er in de vijfde gespreksronde geen vooruitgang gemaakt wordt, dan zullen we het in overweging nemen.”
Volgens Hamas toont de reactie van Fatah dat Mahmoud Abbas, wiens termijn als president van Palestijnse Autoriteit officieel in januari eindigde, zijn greep op het Palestijnse leiderschap niet wil lossen.
“Fatah verwierp het Egyptische voorstel en eist dat een gemengd comité onder de volledige leiding van Abbas en zijn regering zou staan”, zei Hamas-vertegenwoordiger Ezzet Rashk.

Erkenning van Israël

Fatah en Hamas zijn het ook niet eens over de manier waarop de Israëlische bezetting van Palestijns land aangepakt moet worden.
Fatah benadrukt dat een nieuw Palestijns bestuur de voorwaarden van het zogenaamde kwartet - de VS, de EU, Rusland en de VN - moet aanvaarden. Dat betekent de erkenning van Israël, de naleving van vroegere akkoorden met de PLO en het afzien van gewapend verzet.
Maar Hamas weigert Israël te erkennen en blijft het land zien als een bezettingsmacht. Aan de vooravond van de nieuwe gesprekken waarschuwde Hamas-leider Mohamed Nasr in Damascus al dat de nadruk op de voorwaarden van het kwartet “eigenlijk neerkomt op een veto tegen verzoening”.