Weinig hoop voor Darfour-gesprekken

De gesprekken worden georganiseerd door de Verenigde Naties en de Afrikaanse Unie (AU). Ze moeten een einde te maken aan de gevechten, plunderingen en verkrachtingen die Darfour al meer dan vier jaar lang teisteren. Maar internationale diplomaten en onderhandelaars vroegen zich gisteren openlijk  af wie ze aan de gesprekstafel zouden vinden en hoe lang ze de vredesgesprekken gaande zouden kunnen houden.
De voorbije weken zijn de gevechten immers opnieuw opgelaaid tussen het Sudanese leger, overheidsgezinde milities en rebellengroeperingen. De rebellen worden verantwoordelijk gehouden voor de dood van tien vredeshandhavers van de Afrikaanse Unie, terwijl de milities beschuldigd worden van verschillende aanvallen op vluchtelingenkampen. De grootste rebellenbeweging eiste enkele dagen geleden de verantwoordelijkheid op voor een aanval op een olieveld in de nabije regio Kordofan. Ze doodde twintig regeringssoldaten en houdt minstens twee buitenlandse werknemers gegijzeld.
De aanvallen kunnen gezien worden als een laatste poging van de partijen om hun posities alsnog te verstevigen voor de onderhandelingen, maar de meeste waarnemers zijn minder optimistisch. “Als er al een voorzichtige basis bestond voor de gesprekken, dan is die nu aan het verdwijnen,” zegt Alex de Waal van de Social Science Research Council in New York. “Veel leiders van de rebellenbewegingen vragen meer tijd om te werken aan een gemeenschappelijk standpunt, en ook binnen de regering is er grote tweestrijd. Dit is geen goed moment om vredesgesprekken te beginnen, maar de VN en de AU houden voet bij stuk.”
De onenigheid binnen de Sudanese regering kwam er nadat de Sudan People’s Liberation Movement (SPLM) haar ministers uit de bewindsploeg had teruggetrokken. De SPLM, vroeger een rebellenbeweging en nu de grootste politieke kracht in het Zuiden van het land, maakte sinds 2005 deel uit van de Sudanese regering na een historisch vredesakkoord dat de langste burgeroorlog in Afrika beëindigde. Maar eerder deze maand trok de beweging zich terug uit ontevredenheid over de trage uitvoering van dat akkoord. Nu vragen verschillende rebellengroeperingen in Darfour zich af of er wel een echte regering is om mee te praten.
Minstens zeven rebellengroeperingen hebben al laten weten dat ze niet zullen deelnemen aan de gesprekken, en andere fracties twijfelen nog. Ze hebben naar eigen zeggen minstens nog een maand nodig om zich voor te bereiden.
De afwezigheid van de rebellen speelt volgens waarnemers in de kaart van de overheid, omdat die kan argumenteren dat ze wel inspanningen doet om de onderhandelingen te doen slagen.
Enkele weken geleden werden de gesprekken door de speciale gezant van de VN in Darfour, Jan Eliasson, nog omschreven als ‘het moment van de waarheid en een moment van hoop’. Maar nu vraagt de internationale gemeenschap zich openlijk af wat er gebeurt als de dialoog afgebroken wordt. “Veel erger kan de situatie alvast niet worden,” liet een anonieme diplomaat zich ontvallen.