Sluiting Guantanamo op de helling

Er zitten nog ongeveer tweehonderd gevangenen vast in Guantanamo, en een grote groep daarvan komt uit Jemen. De Amerikaanse regering is bezig met de sluiting van de gevangenis op de Amerikaanse enclave in Cuba omdat de gedetineerden zich in een juridisch vacuüm bevinden en er tegen velen van hen geen bewijzen bestaan. Een werkgroep van de regering bekijkt de dossiers van de gevangenen. Zowat de helft van hen zal waarschijnlijk in de VS worden berecht. Gedetineerden waartegen gerechtelijk niets kan worden ondernomen, worden gerepatrieerd. Dat geldt voorlopig ook voor gevangenen uit Jemen.
Twee weken geleden nog werden twaalf gevangen van Guantanamo naar Afghanistan, Somaliland en Jemen gevlogen. Zes van de twaalf werden overgedragen aan de regering in Jemen. Zondag (3 januari) verklaarde John Brennan, de anti-terrorismeadviseur van president Barack Obama, dat de mislukte aanslag van Kerstdag geen verandering brengt in de plannen om Guantanamo te sluiten.

Onverantwoordelijk

Maar veel Republikeinse en ook enkele Democratische en onafhankelijke volksvertegenwoordigers argumenteren dat de repatriëring van gevangen, en zeker die uit Jemen, beter wordt opgeschort. “De situatie is te instabiel”, zegt Dianne Feinstein, de leidende Democraat in de senaatscommissie Inlichtingendiensten. “Het zou onverantwoordelijk zijn nog gevangenen uit Jemen terug te sturen naar hun land”, verklaarde de onafhankelijke senator Joseph Lieberman.
Republikeinse collega’s van Feinstein als Pete Hoekstra en Peter King nemen president Barack Obama veel zwaarder onder vuur. Hij is niet vastbesloten als het op de strijd tegen het terrorisme aankomt, klinkt het. De meerderheid van de Republikeinen in het Congres was altijd al tegen de sluiting van Guantanamo.

Niets te maken met terrorisme

Mensenrechtenorganisaties bezweren Obama om geen verdere vertraging toe te laten bij de repatriëring van gevangenen waartegen geen bewijzen bestaan. “Uit de rapporten van het leger zelf blijkt dat de meeste gevangenen in Guantanamo niets te maken hebben met terrorisme”, stelt het Center for Constitutional Rights (CCR) in een verklaring. De organisatie heeft in de afgelopen jaren tientallen advocaten heeft gemobiliseerd om gevangenen in Guantanamo bij te staan. “Het is onredelijk de repatriëring van gevangenen tegen te houden waarvan de onschuld werd bewezen na maandenlang onderzoek door de werkgroep,” staat er nog in de verklaring.
Dat standpunt wordt gedeeld door gereputeerde juristen. “We zullen nooit met absolute zekerheid kunnen zeggen of iemand die uit Guantanamo wordt vrijgelaten zich niet zal aansluiten bij een extremistische moslimorganisatie. Maar we moeten ons concentreren op de vraag of er een wettelijke basis is om iemand vast te houden,” zegt David Frakt, een professor van de rechtenfaculteit van de Western State University Law School die ook al een gedetineerde uit Guantanamo verdedigde.