VN zoeken 100 miljard dollar per jaar om het klimaat te redden

De meest verwoestende gevolgen van de klimaatverandering worden door de minst rijke landen ter wereld gevoeld.

Als reactie op bedreigingen als overstromingen, cyclonen, droogte en zware moessonregens, die ontelbare mensenlevens kosten en oogsten verwoesten, zijn de Verenigde Naties op zoek naar geld, veel geld.

Tegen 2020 zouden ze een flinke 100 miljard dollar per jaar willen vinden die als onderdeel van het Groene Klimaatfonds (GCF) ontwikkelingslanden moet ondersteunen om zich aan te passen aan de veranderende omstandigheden.

Ambities

VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon vertelde op een recente bijeenkomst over de klimaatverandering dat hij er bij ‘leiders uit het noorden en het zuiden proactief zal op aandringen dat deze doelstelling wordt gehaald.’

Het Groene Klimaatfonds, dat zijn hoofdkantoor in Incheon, Zuid-Korea heeft, moet ‘up and running’ zijn, zei Ban, en wat hem betreft moet het fonds al uitbetalingen doen nog voor de belangrijke klimaatconferentie in Parijs in december dit jaar van start gaat.

Beter dan ons af te vragen of deze ambitieuze eis ook realistisch is, moeten we ons afvragen ‘hoe hij dit doel wil bereiken’, zegt Lisa Elges, hoofd van de afdeling Klimaatbeleid bij de internationale organisatie Transparency International.

Openbare budgetten zijn vaak al overbevraagd maar toch is overheidsfinanciering noodzakelijk, zegt Elges. ‘En wie de particuliere sector wil betrekken, moet eerst overheidssubsidies binnenhalen om daarna aantrekkelijk te zijn voor private investeerders.’

Illegale geldstromen

Volgens haar is een ‘onbenutte’ bron van financiering onder meer het hardhandige optreden tegen illegale geldstromen.

‘Als corruptie verliest, zullen de planeet en de mensen winnen.’

Ook als landen witwaspraktijken aanpakken, resulteert dat in meer belastinginkomsten. Dat geld zou dan benut kunnen worden om de noden van de wereld op het vlak van ontwikkeling en milieu te financieren.

‘Om de 100 miljard dollar even in perspectief te plaatsen’, zegt Elges, ‘jaarlijks gaat er 1000 miljard dollar verloren door illegale geldstromen, inclusief corruptie, omkoping en belastingontduiking.’

‘Als corruptie verliest, zullen de planeet en de mensen winnen.’

Overheid en privé

Ook volgens Michael Westphal van het World Resources Institute (WRI) in Washington is een klimaatfonds van 100 miljard dollar per jaar tegen 2020 haalbaar, al zal dat enkel lukken door meer bronnen aan te boren en door gezamenlijke actie. Overheidssubsidies moeten hierbij worden benut als hefboom om privé-investeerders te mobiliseren.

Daarvoor moeten ontwikkelde landen volgens het WRI hun overheidsbudgetten voor klimaatfinanciering optrekken zoals overeengekomen in het VN-Raamverdrag inzake Klimaatverandering, en onder meer aan klimaatgerelateerde ontwikkelingshulp doen.

Verder zouden de ontwikkelde landen ook moeten overwegen om nieuwe en innovatieve bronnen van financiering aan te wenden om de 2020-doelstelling te halen. Voorbeelden zijn onder meer inkomsten halen uit de koolstofmarkt of uit belastingen op financiële transacties, exportkredieten of schuldverlichting.

Grote economieën mobiliseren

Tijdens de topontmoeting van de Groep van 20 industrielanden in Australië in november 2014, kondigde de Amerikaanse president Barack Obama een bijdrage aan van 3 miljard dollar om de armste landen te helpen in hun strijd tegen de klimaatverandering.

‘Ik wil andere landen aanmoedigen het voorbeeld van Duitsland te volgen.’

Nog voor Obama zijn belofte uitsprak waren er al minstens tien landen, waaronder Frankrijk, Duitsland en Zuid-Korea, die in totaal 3 miljard dollar aan het fonds hadden toegezegd.

Na de Amerikaanse toezegging volgde Japan korte tijd later met een bedrag van 1,5 miljard dollar.

Vorig jaar november zei de directeur van het GCF, Hela Cheikhrouhou, nog dat ‘de bijdrage van de VS een directe invloed zou hebben op het mobiliseren van bijdragen van andere grote economieën.’

Ban herhaalde deze woorden maar benadrukte ook de noodzaak voor een engagement op de lange termijn, ook na 2020.

‘Ik ben blij met de recente aankondiging van Duitsland om zijn klimaatsteun te verdubbelen tegen 2020, en wil andere ontwikkelde landen aanmoedigen om dit voorbeeld te volgen’, zei hij.

Dwalend geld

Lisa Elges van Transparency International voegt daar nog aan toe dat het ‘een uitdaging zal zijn om ervoor te zorgen dat de wereld het geld ten voordele van de aanpassingen aan de klimaatverandering efficiënt en effectief zal besteden. Als dat geld gaat dwalen, kan dat rampzalige gevolgen hebben’, zegt ze.

Een van de prioriteiten van Transparency International is ook om in ontwikkelingslanden overheden te versterken en burgers te helpen als die hun leiders ter verantwoording willen roepen.

‘Corruptie is een wereldwijd fenomeen: het raakt alle landen, zij het op verschillende manieren. Het kan elk aspect van het leven beïnvloeden, ook de wereldwijde manier om op de klimaatverandering te reageren’, zegt Elges. ‘De VN hebben dus een grote rol te spelen, ook inzake corruptie aangaande de klimaatverandering.’