Responsibility to protect

Omdat het welzijn van de burgers in kwestie nooit de doorslaggevende factor lijkt te zijn om in actie te schieten. Niet in Rwanda, noch in Somalië, Oost-Congo, Kosovo of Palestina.

Omdat we als buitenstaanders de brand schijnbaar blussen, technocratische oplossingen en spookstaten creëren –denk maar aan Kosovo of Irak– en zo smeulende haarden achterlaten die later vaak in veelvoud terug opflakkeren.

Omdat we geweld zelf mee in de hand werken en versterken. We analyseren het conflict, kiezen een kant en financieren of bewapenen de gelukkigen en veranderen dan van kamp met het draaien van de wind. Gisteren in Rwanda, Afghanistan, Iran en Irak. Vandaag in Libië.

Omdat de R2P-logica de mensen herleidt tot slachtoffers en enkel dat, en onszelf tot actiehelden. Beide zijn mythes. Wij zijn vaak medeplichtig. Zij, naast slachtoffers ook strijders, of beschermers en organisatoren van voedsel en onderdak. Vaak met meer succes dan onze logge humanitaire machine. Intussen blijven zij die rekenen op de internationale bescherming kwetsbaarder achter, vooral als die niet komt opdagen.

De Rwandezen kunnen hiervan het beste meespreken. Er wás een VN missie, maar het vermoorden van tien Belgen volstond om iedereen zijn valiezen te doen pakken. Tijdens de genocide wáren er Franse “humanitaire troepen” –Operation Turquoise– ter plaatse. Verblind door partijdigheid en een eigen politieke agenda hebben zij veeleer het geweld in de hand gewerkt dan het een halt toegeroepen. Vandaag slaan zij opnieuw de handen in elkaar met de VN-troepen in Ivoorkust tegen die nukkige Laurent Gbagbo. Omdat dat het volk zou beschermen. De geschiedenis blijft zich maar herhalen en we schijnen er niets uit te leren.

<p class=”Tek

R2P, zoals het vandaag bestaat, is je reinste boerenbedrog

>Vandaag ben ik geneigd om het R2P-kind met het badwater weg te gooien. Maar tragedies zoals de Rwandese genocide dwingen ons ertoe te blijven nadenken en te blijven zoeken naar goede (internationale) beschermingsmechanismen. Wie ben ik tenslotte om vanuit mijn pluchen zeteltje in het Westen te argumenteren tégen interventies om extreem menselijk leed te stoppen?

Ik leg de vraag voor aan een vriend in Ivoorkust. Hij zit al een tijdje thuis opgesloten, om geen verdwaalde Franse, Gbagbo-, Ouattara-, of VN-kogel tegen te komen. ‘Probeer gewoon al jullie aandeel in onze conflicten te vermijden, dat is het enige dat wij van jullie vragen’, is zijn antwoord. Het first do no harm-principe dus. Het hoofd niet breken over lijmen, maar vooral proberen (andermans) potjes niet te breken.

We weten allemaal hoe het internationale spel van interventie in elkaar zit, toch kunnen we de vraag niet loslaten omdat het om een ethische kwestie gaat: duizenden mensen die zonder onze hulp zouden sterven of verhongeren. Maar de onmetelijke selectiviteit van onze verontwaardiging maakt brandhout van die bekommernis. Het oneerlijk internationaal handelssysteem en het koloniaal verleden waar het op rust; overeenkomsten met zuiderse landen om migranten buiten Fort Europa te houden; Lampedusa, het symbool van de onmenselijkheid van ons huidig migratie en opvangbeleid; actieve steun aan dictators of bezetters… al die praktijken kosten jaarlijks ontelbare mensenlevens. Niemand van ons die we daarvoor naar Den Haag willen sturen. Zelden dat we de link leggen met het lijden en de conflicten in het Zuiden. Gek genoeg zijn dat de enige dingen waar we als westerse wereldburgers op democratische wijze écht iets aan kunnen doen. In afwachting van een verantwoord R2P-systeem.