Snelgids tot de ‘Fiestas Patrias’

Op 28 juli 1821 riep de Argentijnse generaal José de San Martin - net als Simon Bolivar een gevierd vrijheidsstrijder - de Peruaanse onafhankelijkheid uit in Huaura, een dorp ten noorden van Lima. ‘From this moment on Peru is free and independent by the free will of its peoples and by the justice of its cause which the Lord defends. Long live the fatherland! Long live Liberty! Long live Independence!’, sprak hij, allicht in het Castiliaans, op die memorabele dag. In realiteit was het wel nog drie jaar wachten op effectieve autonomie van koloniaal Spanje, maar goed, de datum was alvast gezet: 28 juli werd de Onafhankelijkheidsdag van de nieuwbakken republiek.

Daar bleef het niet bij, want ook 29 juli maakt deel uit van wat men de ‘Fiestas Patrias’ noemt. Jawel, een nationale feestdag die zich over twee dagen uitstrekt. Menig Belg zou ervoor bedanken, maar in Peru vormt dit tweeluik samen met Kerstmis de belangrijkste feestperiode van het jaar. Naast het obligatoire Te Deum, de toespraak van de president en de grote militaire parade, zijn de ‘vaderlandse feesten’ vooral een moment waarop burgers uit alle hoeken van het land samenkomen en hun nationalistische gevoelens ventileren. Enkele do’s en don’ts:

#1 Hang de vlag uit (of betaal)

Sinds begin juli ging de aanwezigheid van het ‘blanquiroja’, de nationale tweekleur, in het straatbeeld crescendo. Auto’s werden voorzien van feestelijke vlaggetjes, restaurants drapeerden hun zaak in rood en wit en naarmate de dagen vorderden, pronkte aan vrijwel elke voorgevel een vlag. Geheel spontaan zijn de vlijtig versierde huizen dus niet, want een burger die nalaat zijn tweekleur uit te halen, riskeert een straf van maar liefst 185 soles (zo’n 50 euro) - boetes die wel degelijk geheven worden.

#2 Eer de nationale (voetbal)helden

De nationale feestperiode is voor Peruanen het moment bij uitstek om hun revolutionaire leider José de San Martin eer te bewijzen, maar ook andere nationale helden en patriotten als Tupac Amaru, Bolivar, Pumacahua en Aguilar worden gelauwerd voor hun inspanningen en opofferingen tijdens de onafhankelijkheidsstrijd. Geen gebrek aan dat soort voorvechters trouwens, want quasi de helft van alle straatnamen in Lima verwijst naar een revolutionair of historische datum.

In dit voetbalgekke land is er echter niets dat het vaderlands gevoel zo kietelt als de ‘selección peruana’. Hoewel zo goed als kansloos in de WK-kwalificatiestrijd, wordt het nationale elftal hier een onvoorwaardelijke heldenstatus toebedeeld. Voetbal is het bindmiddel par excellence en dus besloot de staatszender op de nationale feestdag tot een integrale heruitzending van de recentelijk gewonnen kwalificatiewedstrijd tegen aartsrivaal Chili.

#3 Vermijd de bus

Er wordt wel eens geopperd dat de Fiestas Patrias evenveel geld in het laatje brengen als de kerstperiode. Veel werknemers krijgen in juli net als in december een soort ‘eindejaarsuitkering’ uitbetaald en dus kan er wat geld over de balk gesmeten worden. Iedereen tracht munt te slaan uit deze lucratieve periode.Scholen sluiten na de feestdagen ook één of twee weken, waardoor veel mensen ervan profiteren om te reizen. Dit resulteert in overvolle bussen tegen belachelijk hoge prijzen.

#4 Toast op de nationale keuken

In Peru staat feest boven alles gelijk aan lekker tafelen. De Peruaanse keuken is dan ook één van de meest gevarieerde in Zuid-Amerika en serveert van de beste gastronomie ter wereld. Het is een fascinerende cocktail van gerechten uit verschillende geografische regio’s waarop een eeuwenoude mix van Indiaanse, Spaanse en Afrikaanse kookkunst is losgelaten, afgekruid met wat meer recente Aziatische invloeden. Maar de Peruaanse keuken staat voor meer dan enkel lekker eten; ze symboliseert ook sociale integratie en speelt daarom een belangrijke maatschappelijke rol.

De vermaarde ceviche (rauwe vis gemarineerd in limoensap), aji de gallina (kip in pikante roomsaus), lomo saltado (een wokgerecht met rundvlees, groenten en frietjes), papa a la huancaína (aardappelschijfjes overgoten met een saus van kaas en mild pikante gele pepers) en papa rellena (gevulde gefrituurde aardappelen) zijn slechts een kleine greep uit het ruime culinaire aanbod. Ook gerechten die bij de Inca’s werden aangetroffen, zoals pachamanca (een variatie van vlees en groenten gekookt in een met hete stenen gevulde put) of cuy (gegrilde hamster), worden dezer dagen nog steeds bereid in de Peruaanse keuken.

Kortom: wie graag degusteert en openstaat voor iets nieuws, is in Peru meer dan op de juiste plaats. Toasten kan met een glas Pisco, de nationale alcoholische drank, of een Inca Kola, een populaire frisdrank met de smaak van bubbelgum.

#5 Luister naar de president

En terwijl u het glas heft, kunt u toehoren wat de president allemaal te vertellen heeft. Op Onafhankelijkheidsdag legt het staatshoofd in zijn ‘Mensaje a la Nación’ voor het parlement immers verantwoording af voor de vooruitgang van het land, een gebruik dat door José de San Martín zelf geïntroduceerd werd en waarvoor zakenlui naar het puntje van hun stoel schuiven. Hoe zal het land het komende jaar veranderen? In een uitgebreid discours bespiegelt de president de belangrijkste prestaties en uitdagingen van zijn administratie.

Dit jaar waren de kranten echter unaniem: de boodschap die Ollanta Humala - reeds twee jaar in het zadel - enkele dagen geleden debiteerde, was één van de lauwste en inhoudsloze in vele jaren. De president maakte geen enkele relevante aankondiging en excelleerde vooral in het hernieuwen van oude beloftes, zoals het streven naar meer sociale inclusie; een agendapunt waarvoor nog gigantisch veel werk op de plank ligt. Verder sprak hij sussende woorden voor al wie vreest dat de onrustwekkende context van de wereldeconomie gevolgen zal hebben voor de boomende Peruaanse economie. ‘Het is best mogelijk dat bepaalde signalen ons waarschuwen dat onze economische groei naar zijn einde loopt, hoofdzakelijk door de teruglopende export. Ik geloof echter dat Peru heeft wat nodig is om zich hiertegen te wapenen, dankzij de verhoogde internationale reserves, onze beperkte staatsschuld, de soliditeit van het Peruaanse financieel systeem en onze koopkrachtige middenklasse.’