Het echte geheim van de Oscarwinnaar

El Secreto De Sus Ojos vertelt het verhaal van Benjamin Esposito, een eenvoudige gerechtsinspecteur, die getroffen wordt door de brutale moord op een jong meisje in Buenos Aires. Hij kan de dader vatten, maar staat machteloos als die door de uitvoerende macht opnieuw vrijgelaten wordt – op voorwaarde dat hij voortaan als huurmoordenaar voor de regeringspartij dienst doet. 25 jaar later schrijft een gefrustreerde Esposito een boek over de feiten, maar wordt daardoor onverwacht terug met het verleden geconfonteerd.

Twee keer heeft presidente Cristina Fernandez de Kirchner El Secreto De Sus Ojos bekeken. Niets dan complimenten voor de film van Juan Jose Campanella, waarvan de geschiedenis haar naar eigen zeggen persoonlijk getroffen heeft. Daarin komt haar mening ongetwijfeld overeen met die van de 2.5 miljoen landgenoten die de film al in 2009 gingen bekijken – een record voor de laatste dertig jaar in Argentinië. Maar wat El Secreto De Sus Ojos vandaag de dag betekent of kan betekenen voor politiek en gerecht, viel zelfs met een vergrootglas niet af te lezen van Christina´s gewelfde lippen.Nochthans is Kirchner dezer dagen van erg dichtbij betrokken bij de Argentijnse justitie.

Eén en ander is het gevolg van het financieel-economisch beleid van de Kirchners (meervoud, want waarnemers gaan er vanuit dat Christina in feite samen met haar man en ex-president Nestor Kirchner de beleidslijnen uitzet, wat hen de titel “Clinton´s van het Zuiden” heeft opgeleverd). Argentinië heeft altijd een erg hoge buitenlandse schuld gehad. Die heeft het land in de laatste decennia voortdurend onder dreiging van crisis gezet. Gevolg is onder meer dat het voor Argentijnse regeringen erg moeilijk is geworden om aan centen te geraken – internationale kredietverstrekkers kijken steeds meer met argusogen naar de wankelende gigant uit het Zuiden. Om haar regeringsbeleid te kunnen blijven financieren en dus de nodige dollars los te weken, neemt Cristina Kirchner eind 2009 een controversieel besluit.

De Centrale Bank is de bewaarplaats van Argentinië´s buitenlandse geldreserves en een autonome instelling. De Kirchners besluiten het hard te spelen en de spaarpot open te breken. Door middel van een Decreto de Necesidad y Urgencia (DNU, hoogdringendheidsbesluit) omzeilt de regering het parlement en beveelt de Centrale Bank om zowat 6.5 miljard dollar over te hevelen voor de betaling van de buitenlandse schuld. Martín Redrado staat op dat moment aan het hoofd van de bank. Hij weigert. Heel wat financiële analisten kiezen zijn kant en veroordelen de inbreuk op de autonomie van de Centrale Bank. Maar dat laat allerminst indruk na bij de presidente, die Redrado prompt ontslaat uit zijn functie. De polemiek krijgt de hele natie in zijn greep.

Critici halen op dat moment aan dat een DNU (dat de presidente uitzonderlijke macht verleent) volgens de grondwet enkel kan gebruikt worden in geval van uitzonderlijke omstandigheden, zoals een buitenlandse inval. Aangezien daarvan geen sprake is, lijkt het erop dat de regering vooral doelbewust het parlement buitenspel wou zetten en een binnenweg nemen. Dat parlement voelt zich uiteraard niet gerespecteerd en brengt de zaak in januari voor het gerecht, dat de enige logische conclusie trekt: het DNU wordt geschorst en Redrado heringesteld. Eind februari reageert het presidentiële echtpaar: ze draaien het oorspronkelijke DNU inderdaad terug maar tekenen meteen ook twee nieuwe DNU´s en zet een eigen kandidaat op de voorzittersstoel van de Centrale Bank. Tegelijkertijd blijkt dat intussen toch al aanzienlijke fondsen zijn overgesluisd.

Het lijkt erop dat de K´s doen wat ze willen, en dat wordt ook bevestigd: Cristina Kirchner zegt openlijk dat ze zal doorgaan met de betaling vanuit de Centrale Bank, wat justitie en het parlement er ook van mogen denken. Dat parlement krijgt meteen ook een duidelijke waarschuwing. Als ze hun “pogingen tot staatsgreep” voortzetten, zal de presidente haar veto gebruiken voor elk mogelijk toekomstig wetsvoorstel. Justitie krijgt een veeg uit dezelfde pan, met beschuldigingen aan het adres van rechters en magistraten, die “partijdig” of “omgekocht” heten te zijn. Begin maart lanceert de politieke partij van de Kirchners zelfs een voorstel om voortaan de persoonlijke achtergrond van rechters uit te zoeken (van huwelijk en favoriete voetbalclub tot de ideologische strekking van de school van hun kinderen) en diezelfde rechters aan een periodieke politieke beoordeling te onderwerpen. Verschillende magistraten hebben op dat moment al melding gemaakt van reële en persoonlijke bedreigingen.

De macht is gelijk aan de machtigste – dat is het motto van Christina en manlief Nestor, die in 2011 de fakkel terug hoopt over te nemen. Toegegeven: de Kirchners kennen maar al te goed het belang van een sterke hand bij de aanpak van een financiële crisis. Het was Nestor zelf die bij in 2002 de brokken mocht lijmen nadat 5 presidenten in 2 weken tijd hun tanden hadden stukgebeten op de monsterlijke crisis die Argentinië in de armoede stortte. Het zijn de Kirchners die tijdens het voorbije  decennium gestaag werkten aan de heropbouw van de economie. En het is Cristina Kirchner die nu opnieuw in het zwarte gat van een bodemloze schuldenput kijkt. Hun gevecht is niet alleen politiek. Ook persoonlijk.

Maar als de K´s hun doel – een economisch stabiel en welvarend Argentinië - zó graag willen bereiken, moeten ze tegelijkertijd ook inzien dat die stabiliteit enkel haalbaar is binnen de lijnen van een democratisch gezag. Het schofferen van het eigen justitie-apparaat en negeren van het parlement, horen in dat plaatje niet thuis. Het belang van gedegen respect vóór en vetrouwen in een onafhankelijke justitie, is een geheim dat Cristina Kirchner alvast níet heeft ontdekt bij haar twee visies van het briljante El Secreto De Sus Ojos. Wie vandaag de dag rechter is in Argentinië, kan enkel hopen dat de Oscar La Presidenta aanzet om nog een derde keer te gaan kijken.