Opinie: Basisscholen, koop geen 3D-printer!

De ster van het nieuwe maken

Je kunt er niet omheen. De 3D-printer is het icoon van De Maker Movement, de topper van het moderne nieuwe Maken. Het wordt gebruikt in de voedselindustrie, in de medische wereld en zelfs in het International Space Station! En het is prachtig om te kijken naar iemand die voor het eerst een 3D-printer ziet. Gefascineerd, glimmende oogjes. De 3D-printer is een ster! De toekomst! Maar ook een last.

Maker Education gaat natuurlijk over technologie. Er komt steeds betere technologie beschikbaar voor steeds lagere prijzen en de 3D-printer is eigenlijk best betaalbaar geworden. En tegenwoordig komt deze via allerlei kanalen ook het klaslokaal binnen. Op basisscholen wordt de printer zelfs beschouwd als het antwoord op de vraag vanuit de overheid om iets aan Wetenschap en Technologie te gaan doen. Er zijn mooie initiatieven waarbij leerlingen ook de kans krijgen de 3D-printer zelf in elkaar te zetten.

Wel Maker Education, geen 3D-printer

Maar. Er is dus ook een maar. Nu we een aantal jaar zelf een 3D-printer op school hebben en nu we een aantal jaar ervaring hebben met Maker Education, durven we de stelling aan dat je als basisschool beter geen 3D-printer kunt aanschaffen. We willen wel pleiten voor Maker Education, voor Makersonderwijs, voor knutselen. Sterker nog_ we vinden dat je dat als leerkracht verplicht bent te doen met je leerlingen. Maar koop een 3D-printer als je echt niet meer weet wat je met je geld moet doen. En wanneer is dat nu het geval in onderwijs?

Ten eerste is 3D printen een hele jonge technologie, althans voor wat betreft de goedkope printers voor de consumentenmarkt. En jonge technologie heeft nogal eens de neiging niet goed te werken, kapot te gaan. Dit hebben we op de Populier ook meegemaakt. Vastlopend filament (de rollen plastic die je erin doet, de cartridge, zeg maar), heel ingewikkeld om te vervangen, onbegrijpelijke fouten. Onze eerste 3D-printer staat dan ook stil. En we hebben best wel wat technische expertise in huis. We krijgen hem zelf niet meer aan de praat.

Bovendien is 3D ontwerpen heel lastig. geavanceerde programma’s als AutoCAD, Blender, 3D Studio of Solidworks zijn heel ingewikkeld. Te ingewikkeld voor leerlingen op een basisschool (ook in het VO trouwens). Er zijn wel eenvoudiger programma’s als Blokify en het steeds populairder wordende Tinkercad (van Autodesk) maar die kunnen niet alles maken wat een leerling in haar of zijn hoofd heeft. Met name het nauwkeurig ontwerpen of het mooi en echt maken is bijna niet te doen. Het kost veel tijd en zelfs het inzetten van een 3D scanner helpt daar niet bij.

Helaas is het dus zo dat veel 3D-printers die de basisscholen zijn binnengebracht, op zijn best soms gedownloade dingen van Thingiverse (een website waar je 3D ontwerpen kunt downloaden) aan het printen zijn. Ook op mijn school, doet de de 3D-printer vooral dit. Het komt zelden voor dat een leerling iets maakt dat uitgeprint wordt. Het is dan ook altijd groot feest als dat een enkele keer wel gebeurt.

En daar komt nog bij dat het materiaal zo eenzijdig is. Consumentenprinters kunnen slechts plastic printen. Het lijkt er wel op dat er printers gaan komen die keramiek of metaal kunnen gaan printen maar het gaat nog lang duren voordat dit de scholen binnenkomt. Ook zijn de hedendaagse 3D-printers heel traag_ het uitprinten van een ding ter grootte van een Playmobil®poppetje duurt vaak al meer dan een uur en mislukt nog wel eens. Ook dat motiveert niet.

Een groot gevaar

Er is natuurlijk niets mis met leerlingen enthousiasmeren voor bèta en techniek met een fancy 3D-printer. Het is de toekomst, vast, en die moet je tonen aan de leerlingen. Basisscholen worden geacht (zie hier) om vanaf 2020 structureel wetenschap en Technologie op het programma te hebben staan. En door de komst van de 3D-printer in de school bestaat de kans dat scholen zeggen_ “We doen er al wat aan_ we hebben een 3D-printer!” En dat zou zo zonde zijn, zo jammer.

Maker Education gaat maar voor een heel klein gedeelte over moderne fabricagemiddelen. Het gaat veel meer om van kinderen Makers te maken. En dan is ruimte om het te doen (fysiek en in het rooster), veel materiaal (hout, plastic afval, verzin het maar) en een stimulerende docent veel belangrijk dan een fancy 3D-printer.

Wat dan?

De prijzen van 3D-printers dalen meer en meer. Een fatsoenlijke printer kost heden ten dage ongeveer €1500,-. En daar kun je fantastische gereedschappen en materialen voor kopen! En daarmee kunnen de leerlingen echt dingen gaan maken, hun fantasie gebruiken.

Volgend lijstje is wat je zou kunnen kopen voor dit bedrag als je leerlingen wil laten kennis maken met maken. Veel scholen hebben dit materiaal wellicht al. Dan is het dus nog gunstiger. Dit zou genoeg moeten zijn voor een klas van 30 leerlingen.

Dit opiniestuk werd geschreven door Arjan van der Meij en verscheen eerder op MakerEd, een Nederlands infoportaal voor onderwijs over de Makersbeweging. (Coverfoto: cc Flickr)