Electoraat weigert politieke corruptie af te straffen

Vorige week woensdag werd Prakash Singh Badal, de voormalige premier van de deelstaat Punjab, op borgtocht vrijgelaten na een verblijf van een week in de gevangenis. Badal en zijn zoon worden ervan beschuldigd voor meer dan een miljard dollar aan overheidsgeld te hebben verduisterd en naar buitenlandse rekeningen te hebben versast. Ondanks het onderzoek tegen hen, stond Badal en zijn zoon een triomfantelijke ontvangst te wachten. Zijn partij Shiromani Akali Dal (SAD) en andere coalitiepartners van de Nationale Democratische Alliantie (NDA) van premier Atal Bihari Vajpayee hadden een ‘overwinningsfeest’ georganiseerd voor de poorten van de gevangenis.

Het is tekenend voor de politieke zeden in India, zegt Vineet Narain, de bekendste anticorruptie-activist in India. De kans dat je ongestraft blijft als je gigantische sommen overheidsgeld parkeert in het buitenland, is bijzonder groot in India.

Een groot deel van de bevolking van Punjab gelooft dat de Sikh Badal het slachtoffer is geworden van een politieke heksenjacht door zijn opvolger Amarinder Singh. Merkwaardig genoeg is het niet Badal die nu in nauwe schoontjes zit, maar premier Singh. Die krijgt binnen zijn partij (Congress) bakken kritiek over zich omdat het gerecht een held heeft gemaakt van Badal door hem aan te klagen.

Het is niet de eerste keer dat politici die gearresteerd worden op beschuldiging van corruptie aan populariteit winnen. In de zuidelijke deelstaat Tamil Nadu bijvoorbeeld, werd Jayaraman Jayalalithaa vorig jaar opnieuw tot premier verkozen ondanks het feit dat ze terechtstond voor corruptiepraktijken gepleegd tijdens haar vorige ambtstermijn. Het hooggerechtshof bevond Jayalalithaa onder meer schuldig aan het kopen van openbare grond tegen een fractie van de marktprijs. Ze kwam er vanaf met een bevel tot teruggave en de vraag om een gewetensonderzoek uit te voeren.

In het verleden werd ook vice-premier en minister van Binnenlandse Zaken Lal Krishna Advani schuldig bevonden aan het doorsluizen van overheidsgeld. Het doet weinig af aan zijn verkiezingsresultaten. Ook in de buurlanden Pakistan and Bangladesh kunnen politici die beschuldigd worden van corruptie en vervolgens om wraak roepen, rekenen op de steun van de kiezer om een comeback te maken.

De publieke perceptie van de strijd tegen corruptie in India (maar ook in Pakistan en Bangladesh) is vaak dat het gaat om een politieke heksenjacht. Elke keer dat het leger in Pakistan de macht overnam, dan was dat in de naam van de strijd tegen de corruptie en voor de democratie, zegt Benazir Bhutto, de voormalige premier van Pakistan die nu in ballingschap leeft. Een Zwitserse rechtbank oordeelde in augustus dat Bhutto en haar man Asif Zardari zich schuldig gemaakt hebben aan de verduistering van twee miljoen dollar overheidsgeld. Ze kregen een boete van 50.000 dollar en moeten de Pakistaanse regering het verschuldigde bedrag terugbetalen.

Zo’n veroordelingen zijn zeldzaam in India en andere Zuid-Aziatische landen. Het is bijna onmogelijk om politici of zelfs topambtenaren aansprakelijk te stellen voor het geld dat ze naar het buitenland versassen, zegt corruptie-expert Narain. De Conventie van Merida (genoemd naar de Mexicaanse stad waar het document vorige week ondertekend werd) zal de grootschalige transfer van corruptiegeld naar Genève en andere westerse financiële hoofdsteden bemoeilijken, gelooft Narain. Landen die het verdrag ondertekenen, zijn verplicht een lijst van corruptiepraktijken strafbaar te stellen en hun bankwezen transparanter te maken. De conventie voorziet ook in een mechanisme om geplunderd overheidsgeld terug te geven. De VN-Conventie tegen de Corruptie treedt in werking wanneer 30 landen het verdrag hebben geratificeerd.