Braziliaans activist ontslagen om Belo Monte-dam

Megaron Txucarramãe werd vorige week ontslagen na jarenlang campagnevoeren tegen de Belo Monte-dam op de Xingu-rivier in Brazilië. De overheid ijvert voor de bouw van deze dam in de staat Pará om hydraulische energie op te wekken. De regering beweert dat de dam noodzakelijk is om aan de energienoden te voldoen, maar een onafhankelijke milieu-impactstudie heeft aangetoond dat deze dam niet eens datgene zou opleveren waarvoor hij gebouwd wordt.

De dam zal chaos brengen in de regio, vinden de activisten. Inheemsen zullen ontheemd worden en hun broodwinning verliezen, het milieu zal eronder lijden, er zal verlies aan biodiversiteit zijn, enzovoort. Kortom, het ruikt naar een politiek prestigeproject, gemaakt om enkel politieke en economische belangen te dienen. Ecologie lijkt geen prioriteit te zijn voor deze Braziliaanse overheid.

Te kritisch

Megaron Txucarramãe maakt deel uit van het Kaiapóvolk en is een van de meest gerespecteerde inheemse leiders uit de Amazone. Hij was werkzaam voor de overheid in het Amazonestadje Colíder, gelegen in de staat Mato Grosso. Txucarramãe nam steeds een zeer kritische houding aan tegenover het damproject, wat het derde grootste in de wereld zou worden, na de Chinese Drieklovendam en de Itaipu-dam op de grens tussen Brazilië en Paraguay. ‘Ik zal de bouw van de dam nooit ondersteunen. Deze dam zal schade aanbrengen aan de inheemse bevolking, aan het milieu en aan het regenwoud,’ legt Txucarramãe uit.

‘Dit is puur politieke vervolging. Ze hebben me niet gewaarschuwd en ze vertelden me evenmin welke fout ik zou hebben begaan. Zonder reden hebben ze me gewoon ontslagen’, repliceert hij.

Milieuactivisten geven niet op

Milieuactivisten en inheemse rechtenactivisten vechten het ontslag aan. ‘Het is de zoveelste manifestatie van de strijd tussen de democratie en de dammen in Brazilië’, zegt Christian Poirier, programmacoördinator van de actiegroep Amazon Watch. ‘Het ontslag van deze protestleider is wederom politiek gemotiveerd. Het is een autoritair optreden van een regering die zich ongevoelig toont tegenover de eisen van een volk dat voor zijn mensenrechten vecht.’

De Belo Monte-dam is niet het enige conflict over land in Brazilië. Sinds de jaren tachtig zijn er honderden activisten gedood om die reden. De Amerikaanse religieuze en activiste Dorothy Stang bijvoorbeeld werd in 2005 vermoord in hetzelfde gebied. In mei dit jaar werden de milieuactivist José Cláudio Ribeiro da Silva en zijn vrouw Maria do Espírito Santo doodgeschoten. Ze streden tegen de illegale houtkap in het Amazonewoud. Ook activist Raimundo Francisco Belmiro dos Santos strijdt voor hetzelfde doel, maar vreest voor zijn leven. In de deelstaat Pará werden het grootste aantal moorden geregistreerd als gevolg van landconflicten.

Overheid

De Braziliaanse overheid is momenteel bezig met een hevige propagandaoorlog tegen ngo’s en activisten die zich verzetten tegen de bouw van de dam. Het ontslag van Txucarramãe maakt daar wellicht deel van uit. De afdeling waar Txucarramãe werkte heeft nog geen verklaring afgelegd over de reden van ontslag.

Het is opmerkelijk dat een overheidsdienst als Funai een activist ontslaat, te meer omdat deze dienst verantwoordelijk is voor het beschermen van de inheemse bevolking, hun land, hun natuurlijke hulpbronnen en hun rechten. Daarnaast is de dienst belast met het voorkomen van invasies van inheemse gebieden door buitenstaanders. Er doen zich echter wel vaker conflicten voor tussen inheemse gemeenschappen en de Funai, die zogezegd de rechten van die gemeenschappen moet verdedigen.