Tijd voor verantwoordelijkheid

Ook op de internationale scène is de instorting van Rana Plaza onmiddellijk gevoeld. Er zijn nu al meer dan veertig bedrijven die een overeenkomst ondertekend hebben waarbij ze betere lonen en arbeidsomstandigheden beloven in Bangladesh, mét onafhankelijke controles. Dat is een overeenkomst waar organisaties zoals de Schone Kleren Campagne al jarenlang voor ijveren.

Alleen zie je dan meteen dat de echte giganten zoals Walmart en GAP zich aan die plotse consensus onttrekken en gaan zwaaien met hun eigen, vrijwillige beloften op garanties voor de werkers. Die vrijwillige engagementen kunnen niet door een externe organisatie gecontroleerd worden en ze kunnen ook van de ene op de andere dag ingetrokken worden. Daarom moeten we blijven ijveren voor échte regels waarmee echte rechten afgedwongen kunnen worden.

Verantwoordelijkheid voor bedrijven

Dat is trouwens de grote vernieuwing die door de ramp in Dhaka op de internationale agenda, onder andere tijdens de jaarlijkse algemene vergadering van de IAO in Genève in juni, geplaatst wordt. De verantwoordelijkheid voor het realiseren en beschermen van de rechten van werkers is niet langer alleen een zaak waar nationale of lokale overheden op aangesproken moeten worden, het is in toenemende mate een verantwoordelijkheid voor de bedrijven en dan vooral de multinationale ondernemingen, want zij bepalen de standaard.

In veel landen zijn die mno’s echter geen lid van de nationale werkgeversorganisaties, die op hun beurt vaak veel zwakker zijn dan het VBO dat wij kennen. De rechtstreekse dialoog met die grensoverschrijdende bedrijven is nu dus niet ingebouwd in de overlegmechanismen van de IAO. De secretaris-generaal, Guy Ryder, pleit daar nu voor en volgend jaar zal ook echt geprobeerd worden dat in een nieuwe afspraak of overeenkomst te gieten.

Dan zal er trouwens ook over mensenhandel en over het formaliseren van de informele economie gepraat worden. Daarvoor zijn immers ook de werkgevers vragende partij, aangezien informele arbeid een vorm van oneerlijke concurrentie is voor wie zich wel aan wetten en overeenkomsten houdt.

Luc Cortebeeck is voorzitter van de werknemersgroep in de Internationale Arbeidsorganisatie. Voordien was hij voorzitter van het ACV. Hij is te volgen op de Wereldblog van MO.be.