Met de hovercraft naar China

Geheime dienst

Een Belgisch paspoort? Dat hebben ze hier blijkbaar nog niet vaak gezien. Nou nou. De FSB (Russische geheime dienst) wordt erbij geroepen. Check, dubbelcheck, ik mag toch door. De boot loopt langzaam vol met Russen, vooral jonge mannen in de twintig en baboesjka’s boven de zestig. Fotograferen mag, ‘maar enkel richting China’. De ochtendzon kleurt de skyline van Heihe in zachte tinten.

Namaak iPhone

‘Ik ga als toerist naar Heihe’, zegt Sergey (23). De boot vertrekt. Sergey is tot zijn achttiende naar school geweest, werkt ‘in de security sector’ en klust bij door spullen uit China te importeren. ‘Voor persoonlijk gebruik mag je twee zakken van twaalf kilo mee terugnemen naar Rusland. Dat is het maximum. Ik koop bijvoorbeeld een iPhone in China voor 4000 renmibi (500 euro), en verkoop die in Rusland voor 30.000 roebel (650 euro). Een namaak iPhone kost in Heihe trouwens 400 renmibi (50 euro).’ Volgens Sergey gaan zowat alle Russen op deze boot inkopen doen in China, om de handelswaar vervolgens in Rusland te slijten. ‘Niet op de markt maar van hand tot hand.’

Vibrators en autobumpers

‘Welcome to China’, zegt de Chinese grenswachter in zijn beste Engels. De visumcontrole gaat vlotjes. In Heihe kom ik een andere wereld binnen. Alles oogt spiksplinternieuw, kraaknette straten, blinkende wolkenkrabbers. Blagoveschensk, aan de andere kant van de rivier, ziet er plots somber uit. De Russische skyline oogt monotoon.

Vlakbij de Chinese douane staat een enorm winkelcentrum met drie verdiepingen, kleine gangetjes en TL-licht. Welkom in dé supermarkt van het Russische Verre Oosten. Overal Chinese verkopers, en echt àlles kan je hier krijgen: namaak Kipling rugzakken, Adidas schoenen, visgerief, gitaren, camera’s, gekopieerde dvd’s, qwerty-laptops, ananasthee, boormachines, Russische matrijoska-poppetjes, een levensgroot beeld van Mao Zedong, samoeraizwaarden, vibrators, autobumpers… De verkopers spreken me aan met ‘droega’, een Chinese verbastering van het Russische ‘droek’, vriend. Betalen kan in renmibi of roebels. Afdingen is de boodschap.

Mondmaskers

Heihe is een absolute verrassing. Ook al wist ik wel dat de stad nog maar twintig jaar oud is, ze oogt veel rijker dan ik mij had voorgesteld. Met zijn Meir-achtige winkelstraat, goede wegen en verzorgde boulevards lijkt Heihe wel een westerse stad –alleen véél beter onderhouden, papiertjes of peuken zijn nergens te bespeuren; zelfs bladeren worden uit de boomkruinen geschud en meteen bijeengekeerd. De stad hangt vol met lichtreclames en naambordjes in twee talen. Nu en dan passeren fietsers en Chinezen met mondmaskertjes. In de officiële Apple-shop betaal je inderdaad 500 euro voor de nieuwste iPhone 4. Een iPod van 8 gigabite kost dan weer 250 euro.

Mexico 1986

Op de wandelboulevard langs de Amoer-rivier staan zes enorme matrijoska-poppen, wel twee meter groot. Wat verderop in mijn “businesshotel” logeren amper Russen, enkel in de sauna ontmoet ik er een handvol. ‘Iz Belgii? Uit België?’ Aleks –afkomstig uit Omsk in Siberië, voormalig profhandballer bij Blagoveschensk, tijgertattoo op de rechterschouder– werpt zijn armen in de lucht. ‘Mexico 1986. Op een dag pakken we jullie nog wel eens terug.’ Hij zegt het met een glimlach en nodigt me uit voor een pintje. Weigeren is geen optie, dat is wel duidelijk.

We verlaten de sauna en bestellen twee Chinese halve liters. ‘Kak Kitai?’, vraagt Aleks. ‘Wat vind je van China?’ Ik vertel dat ik nogal onder de indruk ben van het moderne en ontwikkelde karakter van Heihe. Hij knikt: ‘De vrouwen in Rusland zijn wel mooier.’ Maar verder vindt Aleks China ook prima. Hij is een paar dagen in Heihe om zaken te doen. ‘Nog twee halve liters  alstublieft.’ En neen, ik mag niet betalen. ‘Dank u, Aleks, maar dit is wel mijn laatste.’ Hij lacht. ‘Voor mij niet. Russian man, strong man.’

Hovercraft

In de hovercraft terug naar Blagoveschensk is net genoeg plaats voor tien personen. Ikea-achtige draagtassen met spullen vol Chinese makelij staan tot de nok gestapeld. Om binnen te kunnen, murw ik me langs een teddybeer van wel 1,5 meter groot. De trotse eigenaar, een blonde Russin, glimlacht verontschuldigend. De oversteek naar Blagoveschensk duurt amper twee minuten. Gepakt en gezakt passeren de Russen probleemloos de douane langs het bordje ‘Nothing to declare’.