Internationale Arbeidsconferentie (105): Verbeter jezelf, begin met de wereld

Blikopener

Het is niet altijd gemakkelijk aandacht te krijgen voor dat werk. Erger, de nationale navelstaarderij stijgt evenredig met het belang van het internationale werk. De 1-2 van de Rode Duivels hier in Genève vorige zaterdag zal op het thuisfront wellicht meer enthousiasme hebben opgewekt. Precies daarom deze blogs. Om mensen ook op niet-sportief vlak te helpen de neus op te richten, de blik te verbreden. Act local, think global. En omgekeerd, think local, act global. Omdat je lokale misstanden almaar minder louter lokaal kunt remediëren of voorkomen en je dus steeds nadrukkelijker goed globaal moet gaan. En uiteraard ook omdat solidariteit geen grenzen kent.

Het belangrijkste werk gebeurt hier in vier commissies de komende weken. In dit eerste blogbericht krijgt u voor elk een voorsmaakje. Uitdieping volgt de komende dagen.

Internationale toeleveringsketens aan de ketting?

Remember Rana Plaza. Bangladesh, 24 april 2013. Die verschrikkelijke brand in dat fabrieksgebouw, volgepropt met confectieateliers, waarvan velen werkten voor de internationale kledingmerken. Met maar eventjes 1.130 doden. Het beroerde de daarop volgende Internationale Arbeidsconferentie enorm. Met eerst allerlei ontwijkingsmanoeuvres van werkgeverskant, vluchtend achter het rookgordijn van de softe MVO-codes (voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen).

Maar met uiteindelijk toch een akkoord om een volgende Conferentie een algemene discussie te houden over de versterking van de rol van de IAO naar de internationale toeleveringsketens en de verantwoordelijkheid die dezen zouden kunnen opnemen. In plaats van – zoals de Amerikaanse vakbonden toen schreven – hun verantwoordelijkheid te outsourcen.

Al duurde dat nog drie jaar om dit op de agenda te krijgen van de Conferentie. Het is dé blikvanger van deze Conferentie. Met centraal daar ongetwijfeld de vraag of de Lidstaten en werkgevers willen meegaan in de idee van een nieuw IAO-verdrag. Hetgeen ook interfereert met een lopend debat in de Governing Body van de IAO over de herziening van de MNO-richtlijn. Bart Vannetelbosch, nationaal secretaris van ACV-Voeding & Diensten vertegenwoordigt hier het ACV in deze Commissie, schouder aan schouder met een duo van Wereldsolidariteit: Bart Verstraeten (politiek secretaris) en Sara Ceustermans (coördinatrice Schone Kleren).

Van oorlog naar vrede, van vluchten naar veiligheid

Uit het puin van de Tweede Wereldoorlog kreeg de IAO, via de Verklaring van Philadelphia, een doorstart. Minder bekend is dat in Philadelphia toen ook de IAO-aanbeveling nr. 71 het licht zag, over de werkgelegenheid bij de overgang van oorlog naar vrede. Met daarin richtlijnen inzake de economische heropbouw en het herstel van de werkgelegenheid, inzake migratie ook.

Met de tsunami’s van 2004 en later ook Japan, ontstond een nieuw debat

Met de tsunami’s van 2004 en later ook Japan, ontstond een nieuw debat: over de rol van de IAO bij andere types rampen, met een ander type vluchtelingen, waaronder ook klimaatvluchtelingen. Waaruit de idee ontstond om aanbeveling nr. 71 tegen het licht te houden. Hetgeen dan moest gebeuren op deze Conferentie.

Inmiddels zijn er echter een reeks vluchtelingencrisissen bijgekomen. Van de bootvluchtelingen van Myamar, over de economische vluchtelingstromen vanuit Afrika, tot het ongezien groot aantal oorlogsvluchtelingen vanuit een rist oude en nieuwe brandhaarden, van Syrië tot Soedan. Waardoor die revisie-oefening ineens veel meer gewicht krijgt. Ook in termen van emotionele geladenheid.

Zo’n aanbeveling herzien gebeurt in twee stappen: een eerste lezing dit jaar en een tweede lezing volgend jaar. Met voor het ACV Stijn Sintubin, hoofd van de Dienst Internationale Arbeidsbetrekkingen.

Sociaal rechtvaardige globalisering

Naarmate de globalisering na de val van de Berlijnse muur en de opkomst van de nieuwe groeilanden doorschoot, groeide de zorg voor de zgn. sociale dimensie van de globalisering. Zoals je dichter bij huis ook het debat had over sociaal Europa. Het leidde op de Conferentie van juni 2008 tot de zgn. Social Justice Declaration. Dat was amper drie maanden voor de val van Lehman Brothers, 15 september 2008. Hetgeen de wereld in de diepste economische crisis sinds de jaren ’30 van vorige eeuw stortte.

Het leidde tot een nieuwe routine op de Conferentie om elk jaar in een aparte commissie een van de zgn. strategische doelstellingen te bespreken: werk, sociale bescherming, fundamentele arbeidsnormen en sociale dialoog. Dat heet hier technisch de “discussie over het recurrente item”. Met ook deeldiscussies in de Commissie voor de Toepassing van de Normen, op basis van de zgn. algemene studie (general survey) van de experts. Bedoeling is om na acht jaar Social Justice Declaration de balans op te maken, om eventueel nieuwe oriëntaties te bepalen. Met Chris Serroyen, hoofd van de ACV-studiedienst, in die commissie.

De normen

Buiten een paar technische comités heeft de Conferentie, maar één permanente commissie: de Commissie voor de Toepassing van de Normen, een soort van internationaal tribunaal voor schendingen van internationale arbeidsnormen. In 2012 werd die Commissie door de werkgevers in een zware crisis gestort, door onverwacht de rol van de IAO als internationale hoeder van het recht te staken van werknemers in vraag te gaan stellen.

Kregen een reprimande van de experts: Wit-Rusland en Nigeria voor kinderabeid, Turkmenistan en Madagaskar voor dwangarbeid en de Filipijnen voor schending van de syndicale vrijheid.

Die crisis kon uiteindelijk na veel masseerwerk worden bezworen, zodat de Commissie vorig jaar in rustiger vaarwater kwam. Dat zet zich hopelijk deze keer door, met opnieuw 24 landen die hier moeten passeren wegens ernstige schendingen van werknemersrechten. Die landenlijst wordt pas dinsdag officieel, al is het wel gebruikelijk dat er sowieso de landen op komen die vooraf al een strenge reprimande kregen van de experts die voor die Commissie werken. Dit keer: Wit-Rusland en Nigeria voor kinderabeid, Turkmenistan en Madagaskar voor dwangarbeid en de Filipijnen voor schending van de syndicale vrijheid. Die Commissie start echter met een algemene discussie over de toepassing van de IAO-conventies over de rechten van migranten (Conventies nr. 97 en 143). En heeft ook zijn driejaarlijkse oefening voor de boeg over het gemeenschappelijke rapport van IAO en Unesco over het statuut van het personeel van het hoger onderwijs.

In deze Commissie is Marc Leemans, voorzitter van het ACV, opnieuw de woordvoerder van de wereldwijde werknemersgroep. Daarin ondersteund door Véronique Rousseau (Dienst Internationale Betrekkingen), Jean-Benoit Maisin (studiedienst ACV) en Alexis Fellahi (studiedienst ACV Voeding & Diensten).

Waarmee we nog niet Luc Cortebeeck, erevoorzitter van het ACV, hebben vermeld. Die is vandaag op de voorbereidende bijeenkomst van de werknemersgroep opnieuw verkozen tot overkoepelend woordvoerder van de werknemers voor de gehele Conferentie.

Dit alles als opener. De volgende dagen gaan we met de aanwezige ploeg van ACV en Wereldsolidariteit in op de inzet en het verloop van elk van de commissies. En op zoveel meer van wat hier gebeurt. Omdat wat hier gebeurt, van betekenis is, almaar meer.

Chris Serroyen