Heropening officieel pandjeshuis illustreert nijpende deviezenschaarste

Cubanen die nu bij het Casa del Oro langsgaan, ontvangen in ruil voor hun familiejuwelen ‘convertibele pesos’ - een speciale versie van de nationale munt die op Cuba net evenveel waard is als de dollar maar in het buitenland niet wordt aanvaard. Van de echte Cubaanse peso - die ook niet inwisselbaar is in andere landen - gaan er momenteel ongeveer 27 in één dollar.

Experts betwijfelen of de maatregel veel zal uithalen. Na meer dan 10 jaar crisis hebben de arme Cubanen geen dure sierraden meer die ze zouden kunnen verkopen. Burgers die er beter voorstaan, hebben geen nood aan een pandjeshuis.

Volgens Cubaanse economen is de heropening van het Casa del Oro maar de eerste van een hele reeks maatregelen om de problemen het hoofd te bieden die Cuba economisch weer op de knieën hebben gedwongen. Door de nijpende schaarste aan dollars moet de regering zich in allerlei bochten wringen om aan haar internationale verplichtingen te voldoen. De staat sprokkelt overal deviezen bij elkaar. We mogen geen dollars meer uitgeven, zegt een marketingmedewerker van een muziekmaatschappij. Op die manier is werken heel moeilijk op Cuba - voor zowat alles van waarde moeten er immers harde Amerikaanse dollars worden neergeteld.

Havana moest de laatste maanden echt toveren om telkens genoeg dollars te vinden om de voedselleveringen uit de VS te betalen. Die leveringen begonnen nadat de orkaan Michelle in november vorig jaar over Cuba trok, maar Washington stelde wel als voorwaarde dat alles contant betaald zou worden. Tot hiertoe gaf Cuba al 175 miljoen dollar uit aan Amerikaanse levensmiddelen, schat Pedro Alvarez, de directeur van het openbare Cubaanse importbedrijf Alimport.

Even moeilijk heeft Cuba het ermee om de 53.000 vaten olie te betalen die elke dag door Venezuela worden geleverd. Staatsbedrijven en het openbaar vervoer krijgen dan ook steeds minder brandstof. Zelfs in de hoofdstad Havana met zijn 2,2 miljoen inwoners blijven veel autobussen gewoon op stal.

Volgens een onuitgegeven economische studie hangt de Cubaanse economie aangeslagen in de touwen. Havana liet voor het eerste halfjaar geen cijfers los over het bruto binnenlands product, en dat zou erop kunnen wijzen dat de Cubaanse economie stagneerde of zelfs achteruit ging. Het lijkt heel onwaarschijnlijk dat er tijdens het tweede semester opeens sprake was van een fors herstel. Misschien staat Cuba wel voor de zwaarste recessie sinds de duik van 34,8 procent die het bbp tussen 1990 en 1993 maakte als gevolg van het wegvallen van de economische steun en de bevoorrechte handelsbetrekkingen met de Oostbloklanden.

De Cubanen klagen steen en been over de stijgende prijzen van goederen die voor grootste deel in dollar moeten worden betaald, en over de waardevermindering van de peso waarin hun loon wordt uitbetaald. Het gemiddelde Cubaanse inkomen bedraagt 270 peso of omgerekend tien dollar. Wie niet op de prijzen let, geeft dat hele bedrag uit tijdens één bezoek aan een boerenmarkt waar verse groenten worden verkocht - tegen dollars, welteverstaan. Cubanen betalen heel weinig huur en gezondheidszorgen en onderwijs zijn gratis, maar toch blijft er van een doorsnee loon niet voldoende over voor voedsel en kleding. Volgens een studie uit 2000 zou een gemiddeld gezin in Havana zeven keer meer moeten verdienen om goed rond te komen. En het gaat van kwaad naar erger. Zelfs basisvoedingsmiddelen als uien, bonen en varkensvlees die voor peso’s te koop zijn, zijn in vergelijking met vorig jaar gemiddeld een kwart duurder geworden.

Cubanen die dollars verdienen, hebben het makkelijker. Volgens officiële cijfers krijgt zowat 60 procent van de bevolking harde Amerikaanse deviezen binnen - van uitgeweken familieleden, via contacten met toeristen of bij wijze van premie bovenop hun normale loon. Maar het gaat om sterk wisselende inkomsten die meestal eerder bescheiden blijven.

De voortschrijdende dollarisering van de Cubaanse economie - voor naar schatting 70 procent van de transacties tussen Cubaanse bedrijven en onder burgers wordt de Amerikaanse munt gebruikt - houdt de inflatie van de peso binnen de perken. Maar dat is een magere troost voor de meerderheid van de Cubanen die elke peso twee keer moeten omdraaien voordat ze hem uitgeven.



Xml=2

REF.: CA IF