11.11.11 vraagt meer dan geld

Iedereen is het er over eens: de kloof tussen arm en rijk moet dicht. Herverdelen is het toverwoord, maar hoe maak je er werk van? Frans Teuchies van 11.11.11. ziet enkel heil in structurele veranderingen: ‘De wereldeconomie blijft groeien, dus er is geld genoeg. Het gaat niet langer op dat we aan het Zuiden geven wat wij te veel hebben. Armoede heeft immers

altijd een structurele oorzaak die vaak bij ons in het Westen ontstaat. De financiële crisissen in Zuidoost-Azië bijvoorbeeld zijn het resultaat van de manier waarop de rijke wereld hier omgaat met financiële speculatie en er grof geld mee verdient.’

De handel in vreemde munten is uitgegroeid tot de grootste markt ter wereld. Door dit financiële gokspel, dat niets met de werkelijke economie te maken heeft, boeken banken, multinationals en miljonairs gigantische winsten. Dit gebeurt op heel korte tijd en zonder belast te worden. De ontwikkeling van de armste landen wordt echter al decennialang belemmerd door de enorme schuldenlast. Sinds de crisis in 1997 is het aantal Indonesiërs dat moet overleven met minder dan één dollar per dag gestegen van veertig tot zestig procent van de bevolking. Alle inspanningen die er de laatste veertig jaar werden geleverd in de strijd tegen de armoede zijn tenietgedaan.

Voor Frans Teuchies is de maat vol: ‘Als je bedenkt dat de omzet op de geldmarkt, per dag, 1900 miljard dollar bedraagt en de totale schuldenlast van de Derde Wereld 1500 miljard, dan vraag je je af waarmee het mensdom bezig is. Het is wraakroepend dat een kleine groep speculanten van het ene moment op het andere, op basis van economische voorspellingen maar vooral op basis van geruchten en gebakken lucht, al zijn kapitaal uit een land wegtrekt en het in armoede achterlaat. Bedrijven gaan failliet, mensen verliezen hun job en de klok wordt in een minimum van tijd decennia teruggedraaid.’

Wereldwijd gaan er stemmen op om deze financiële speculatie te belasten. Nieuw is de idee niet. James Tobin, econoom en Nobelprijswinnaar, kwam ermee op de proppen in 1972. De derdewereldproblematiek was niet zijn grootste zorg. Hij wilde in de eerste plaats rust brengen op de financiële markten. Nu, een aantal crisissen later, staat het voorstel bovenaan de verlanglijstjes van derdewereldorganisaties zoals Broederlijk Delen, Attac en War on Want. Ook 11.11.11 ziet enkel voordelen in deze belasting. ‘De muntspeculatie wordt afgeremd’, weet Frans Teuchies, ‘en dat is voor de wereldeconomie alleen maar een goede zaak. Een bijkomend voordeel van de taks is het enorme bedrag dat vrijkomt om de ontwikkeling in het Zuiden te financieren.’

Dit jaar pakt 11.11.11 uit met de actie Stuur je pen naar de premier en mikt daarbij op het Belgische voorzitterschap van de Europese Unie in juli 2001. ‘Nú wordt daarvoor het programma bepaald’, legt Frans Teuchies uit, ‘dus willen we Verhofstadt nu overhalen om de Tobin-taks op zijn agenda te schrijven. Want een belasting op financiële speculatie maakt -gezien de snelle kapitaalsstromen- slechts kans als die op een internationaal niveau

wordt ingevoerd.’ In het debat over de Tobin-taks is er nog wel een lange weg te gaan. Frans

Teuchies: ‘Een half jaar zijn we er al mee bezig om de regering te dwingen rond de Tobin-taks een standpunt in te nemen. Maar minister van financiën Reynders weigert nog altijd om kleur te bekennen.’

Druk van de publieke opinie zou dit proces kunnen versnellen, maar zover is men nog niet. Eerst de boodschap overbrengen: ‘De meeste mensen kennen 11.11.11 als een organisatie die enkel geld inzamelt’, vertelt Frans Teuchies. ‘Toch zijn wij vooral een politieke organisatie die

derdewereldproblemen structureel wil aanpakken. Daarvoor moeten we druk uitoefenen op de beleidsmakers hier en dat kan alleen maar als we de kiezer achter ons hebben. Acties zoals deze rond de Tobin-taks spelen daarin een belangrijke rol. Zij moeten de boodschap overbrengen aan het grote publiek.’

Wie meer wil weten over de actie Een pen voor de premier of de actie mee wil voeren, surft naar 11.11.11 of belt naar 02.536 11 25.