Bidden voor regen enige remedie tegen Braziliaanse energieschaarste

Eerst het goede nieuws. Door de ontdekking van de olie- en gasvoorraden van Tupi in de baai van Santos, voor de kust van de zuidelijke deelstaat Sao Paulo, zijn de geschatte reserves in één keer 50 procent groter geworden. Op langere termijn heeft Brazilië genoeg fossiele brandstoffen om zijn eigen behoefte te dekken en zelfs een deel te exporteren.
Voor het zover is dreigt voor het land met 188 miljoen inwoners een periode van energieschaarste, die volgens specialisten zou beginnen in 2009 of 2010. “De economie groeit met drie tot vijf  procent per jaar, maar er zijn geen investeringen in de energiesector gebeurd om die groei te ondersteunen”, zegt Adriano Pires, directeur van het Braziliaanse Centrum voor Infrastructuur, “Tot 2010 moeten we bidden voor regen.”
Momenteel haalt Brazilië 84 procent van zijn energie uit waterkrachtcentrales. Omdat het water in de stuwmeren door de aanhoudende droogte onder een kritisch niveau was gezakt, moest Petrobras begin november een deel van het uit Bolivia geïmporteerde aardgas gebruiken om genoeg elektriciteit te produceren. Bijgevolg was er tijdelijk minder gas beschikbaar voor de industrie.
Voor Pires is dat een onrustwekkend teken. Hij sluit niet uit dat het tot een herhaling komt van het scenario van 2001, toen president Fernando Henrique Cardoso de stroomtoevoer streng moest rantsoeneren. “Hetzelfde kan nu gebeuren met gas”, zegt Pires.
Op korte termijn moet Brazilië de Boliviaanse president Evo Morales vragen meer aardgas te leveren, zegt Aquilino Senrak, hoofd van de ingenieursopleiding aan de Federale Universiteit van Rio de Janeiro. De invoer van vloeibaar aardgas is ook een mogelijkheid, maar duurder.
Het enige alternatief is inderdaad te “supporteren” voor regen, aldus Senra, die zich liever in voetbaltermen dan in religieuze bewoordingen uitdrukt. “Het is ironisch dat we in deze situatie zijn aanbeland, in een land met het grootste potentieel voor waterkracht in de wereld, met de zesdegrootste uraniumvoorraad en dat qua aardolieproductie op de veertiende plaats staat.”
Volgens Luis Messias van het staatsbedrijf Electronuclear is het probleem te wijten aan het feit dat de politici in Brazilië te lang hebben getreuzeld met de bouw van een derde kerncentrale, Angra III. De centrales Angra I en II leveren twee procent van de energie in Brazilië en meer dan de helft in het zuidoosten van het land.
Rebeca Lerer van Greenpeace is het daar niet mee eens. Zij vindt dat de 2,7 miljard euro die nodig zijn voor de kerncentrale beter kunnen worden besteed aan een windmolenpark, “dat er in twee jaar kan staan, zonder de risico’s van ongelukken of kernafval.”
Op langere termijn, tegen 2050, acht Greenpeace het mogelijk dat Brazilië 88 procent van zijn energie uit hernieuwbare bronnen haalt en de rest uit aardgas, zonder gebruik te maken van petroleum of kernenergie. De milieuorganisatie stelt ook enkele “eenvoudige” maatregelen voor zoals een verbetering van het hoogspanningsnet, om te vermijden dat de energie onderweg verloren gaat.